سیاست بانک مرکزی برای کنترل بازار طلا
سیاست بانک مرکزی برای کنترل بازار طلا
حمیدرضا نظری/کارشناس بازار سرمایه در ماه‌های اخیر، شاهد افزایش شدید قیمت طلا و سکه در بازار ایران بوده‌ایم که این روند، تورم و فعالیت‌های سفته‌بازانه را تشدید کرده است. در واکنش به این وضعیت، بانک مرکزی ایران اقدام به ضرب سکه‌های جدید با تاریخ ۱۴۰۳ کرده است تا از طریق افزایش عرضه، تعادل را به بازار برگرداند. بانک مرکزی با ضرب سکه‌های ۱۴۰۳، سعی دارد با کنترل تقاضا و کاهش حباب‌های قیمتی، بازار طلا و سکه را به تعادل برساند. اگرچه این سیاست در کوتاه‌مدت تاثیرات مثبتی دارد، اما برای دست‌یابی به نتایج پایدار، نیاز به همراهی با سایر ابزارهای اقتصادی و مدیریتی خواهد داشت. در این یادداشت به بررسی ابعاد مختلف این سیاست، اثرات آن بر بازار و تجربه‌های مشابه بین‌المللی پرداخته خواهد شد. بانک مرکزی از این اقدام اهداف چندگانه‌ای را دنبال می‌کند. کنترل قیمت، کاهش حباب قیمتی و محدودسازی فعالیت‌های سفته‌بازانه در بازار سکه از جمله مهم‌ترین اهداف این سیاست هستند. با توجه به وضعیت فعلی بازار و تمایل سرمایه‌گذاران به استفاده از طلا به عنوان سرمایه‌ای امن، افزایش عرضه می‌تواند تا حدودی تقاضا را تعدیل کند. درباره مزایا و چالش‌های ضرب سکه‌های جدید می‌توان به چند مورد اشاره کرد.
کاهش حباب قیمتی و تثبیت بازار: در این صورت افزایش عرضه، امکان تعدیل تقاضا و کاهش حباب‌های قیمتی را فراهم می‌آورد که این امر به تعادل بیشتر قیمت‌ها کمک می‌کند.
تقویت ارزش پول ملی: با ارائه سکه‌های جدید بخشی از نقدینگی به سمت بازار طلا هدایت می‌شود که این خود از فشارهای تورمی بر سایر بازارها می‌کاهد.
شفافیت بیشتر: کنترل سفته‌بازی که بانک مرکزی با نظارت بر عرضه و برگزاری حراج‌های رسمی، به شفافیت بازار و جلوگیری از معاملات سوداگرانه کمک خواهد کرد.
افزایش تقاضای سوداگرانه: ضرب سکه جدید، اگر به‌درستی مدیریت نشود، می‌تواند تقاضای سوداگرانه بیشتری را به سمت بازار جذب کند.
اثربخشی موقت در کنترل قیمت‌ها: این اقدام ممکن است اثری موقتی داشته باشد و بدون همراهی سیاست‌های پولی و مالی دیگر، نتواند به‌طور پایدار حباب را کاهش دهد.
احتمال انتقال فشار تقاضا به سایر بازارها: در صورت کنترل نسبی بازار سکه، احتمال دارد فشار تقاضا به سمت سایر دارایی‌ها مانند ارز سوق پیدا کند.
در کشورهای دارای تورم بالا، بانک‌های مرکزی برای کنترل بازار طلا از روش‌هایی مانند افزایش ذخایر طلا، مالیات بر سود معاملات و حتی محدودسازی معاملات نقدی استفاده کرده‌اند. به عنوان نمونه، بانک مرکزی آفریقای جنوبی علاوه بر افزایش عرضه، مالیات‌هایی بر معاملات طلا وضع کرده تا از سفته‌بازی جلوگیری کند. بررسی این تجربیات می‌تواند به بانک مرکزی ایران کمک کند تا سیاست‌های پایدارتر و کارآمدتری برای تنظیم بازار اتخاذ کند. ضرب سکه جدید در کنار سیاست‌هایی مانند کنترل نرخ بهره و مدیریت نقدینگی می‌تواند کارآیی بهتری داشته باشد. بانک مرکزی با اطلاع‌رسانی شفاف درباره اهداف و شرایط عرضه سکه‌های جدید، می‌تواند از رفتارهای هیجانی خریداران و سفته‌بازان جلوگیری کند. مقرراتی که دسترسی سفته‌بازان را به سکه‌های جدید محدود کند و معاملات غیرمجاز را کاهش دهد، می‌تواند نوسانات بازار را به حداقل برساند.
منبع: donya-e-eqtesad.com