قطبنمای شکسته بازار
قطبنمای شکسته بازار
دنیای اقتصاد - حمید ملازاده : بازار نفت در روزهای اخیر با نوسانات چشمگیری روبه‌رو شده‌است؛ از یک‌سو تحریم‌های جدید آمریکا علیه ایران و روسیه فشار عرضه را افزایش داده‌اند و از سوی دیگر، تعرفه‌های ۲۵درصدی رئیسجمهور آمریکا دونالد ترامپ بر فولاد و آلومینیوم نگرانی‌هایی درباره تاثیر آن بر صنعت انرژی ایجاد کرده‌است. در این گزارش، روندهای اخیر، عوامل تاثیرگذار و چشم‌‌‌‌‌انداز قیمت نفت را در سایه تحولات ژئوپلیتیک و سیاست‌های تجاری بررسی می‌کنیم. آیا طلای‌سیاه به مسیر نزولی خود ادامه خواهد داد، یا تحولات جدید می‌تواند معادلات بازار را تغییر دهد؟
وضعیت فعلی بازار نفت
در روزهای اخیر، معاملات بین‌المللی نفت شاهد افزایش جزئی بوده‌است. به‌عنوان مثال، قراردادهای آتی نفت‌برنت با افزایشی حدود ۵۴سنتی، به قیمتی در حدود ۷۵دلار در هر بشکه دست‌یافته‌اند؛ درحالی‌که نفت غرب تگزاس(WTI) نیز با افزایش ۵۰ سنتی به قیمتی بیش از ۷۱دلار رسید. این افزایش‌‌‌‌‌های نسبی، اگرچه اندک هستند، اما در شرایطی رخ‌داده‌اند که هفته گذشته بازار نفت برای سومین هفته پیاپی با کاهش مواجه شده‌بود. نگرانی‌های مرتبط با آغاز جنگ تجاری جهانی و بی‌‌‌‌‌ثباتی‌‌‌‌‌های سیاسی، باعث شده‌اند تا برخی از سرمایه‌گذاران به واکنش‌های احتیاطی دست‌بزنند.
تاثیر تحریم‌های جدید آمریکا
یکی از عوامل اصلی افزایش ناگهانی قیمت نفت، تحریم‌های جدید اقتصادی است که توسط وزارت خزانه‌‌‌‌‌داری آمریکا علیه افراد و کشتی‌های حامل نفت ایران به چین اعمال‌شده‌اند. این تحریم‌ها با هدف افزایش فشار بر تهران و محدودسازی درآمدهای نفتی این کشور صورت‌گرفته‌‌‌‌‌اند. علاوه‌بر این، تحریم‌های مشابهی علیه نفت روسیه از تاریخ ۱۰ ژانویه اعمال شد که منجر به اختلال در زنجیره تامین نفت به مشتریان اصلی مانند چین و هند شده‌است. با وجود این اقدامات، برخی تحلیلگران معتقدند؛ محدودیت‌های ناشی از تحریم‌ها، اگرچه بهطور موقت بر عرضه نفت فشار وارد می‌کنند، اما در بلندمدت می‌توانند باعث تثبیت یا حتی کاهش قیمت نفت شوند. به گفته تحلیلگران موسسه مالی Citi، نوسانات آتی در نمودار بازار نفت ممکن است به‌صورت کناری(یعنی حرکت افقی) یا حتی نزولی باشد؛ چراکه فشارهای بنیادی بر نفت همچنان پایدار است. طبق برآوردهای این تحلیلگران، میانگین بهای نفت‌برنت در نیمه دوم سال‌جاری میلادی، ۶۵ دلار در هر بشکه پیش‌بینی می‌شود.
تعرفه‌های ۲۵درصدی
در آخر هفته گذشته، رئیسجمهور آمریکا اعلام کرد؛ تعرفه‌های جدیدی به میزان ۲۵درصد بر واردات استیل و آلومینیوم اعمال خواهدشد. این اعلامیه که به‌عنوان بخشی از تحول سیاست تجاری او تلقی می‌شود، نگرانی‌هایی را درخصوص تاثیر مستقیم بر بخش انرژی به‌همراه داشته‌است؛ زیرا بسیاری از شرکت‌های حفاری نفت به استیل‌‌‌‌‌های تخصصی وابسته هستند که بهطور عمده در داخل آمریکا تولید نمی‌شوند. با وجود اینکه هفته گذشته ترامپ تعرفه‌هایی را برای کشورهای همسایه مانند کانادا، مکزیک و چین اعلام‌کرده و سپس برای این کشورها تعلیق‌‌‌‌‌هایی ایجادشده بود، اما تحلیلگران به این نتیجه رسیده‌‌‌‌‌اند که سرمایه‌گذاران به دلیل تداوم بحث‌ها مربوط به تعرفه‌‌‌‌‌ها در هفته‌ها و ماه‌های آینده، نسبت به واکنش افراطی نسبت به این اخبار رویکرد محتاطانه‌‌‌‌‌تری اتخاذ کرده‌اند. به گفته تونی سیکامور، تحلیلگر مستقر در سیدنی، بازار متوجه شده که اعمال تعرفه‌های جدید احتمالا همچنان ادامه خواهند داشت؛ بنابراین، واکنش‌های منفی به هر سرخط خبری ممکن است به مرور زمان کاهش یابد.
پاسخ چین به تعرفه‌های آمریکا
در پاسخ به تعرفه‌های اعلام‌‌‌‌‌شده توسط آمریکا، چین نیز تعرفه‌های متقابلی را بر برخی از کالاهای وارداتی از آمریکا اعمال کرده‌است، اگرچه انتظار می‌رود این تعرفه‌های چینی تاثیر قابل‌توجهی بر واردات نفت آمریکا نداشته‌باشند، زیرا چین میزان واردات نفت نسبتا کمی از آمریکا دارد، اما این اقدامات نشانگر بروز تنش‌های تجاری بیشتر بین دو کشور بزرگ اقتصادی است. به‌علاوه، معامله‌گران نفت و گاز در حال تلاش برای اخذ معافیت‌هایی از جانب مقامات پکن برای واردات نفت‌خام و گاز طبیعی مایع به آمریکا هستند؛ اقدامی که نشان می‌دهد فشارهای متقابل‌در زنجیره تامین نفتی همچنان وجود دارد.
نقش فشارهای ژئوپلیتیک
یکی از اصلی‌ترین عوامل موثر بر بازار نفت، فشارهای ژئوپلیتیک است. رئیسجمهور آمریکا اخیرا اعلام کرده؛ مذاکراتی با روسیه برای پایان‌دادن به جنگ اوکراین در جریان است؛ هرچند جزئیات این مذاکرات هنوز بهطور کامل افشا نشده‌است. علاوه‌بر این، تحریم‌های جدید علیه نفت ایران و تحریم‌های اعمال‌‌‌‌‌شده علیه نفت روسیه، تاثیرات مستقیمی بر زنجیره تامین نفت جهانی داشته‌‌‌‌‌اند. این اقدامات، با کاهش عرضه نفت از منابع کلیدی، موجب افزایش موقت قیمت نفت شده‌اند، همچنین نگرانی‌های مربوط به جنگ تجاری و تنش‌های تجاری بین آمریکا و چین، علاوه‌بر تاثیر مستقیم بر کالاهای وارداتی، پیامدهای ثانویه‌‌‌‌‌ای نیز بر تقاضای نفت و سایر منابع انرژی به‌همراه داشته‌‌‌‌‌اند. این تنش‌ها باعث شده‌اند تا بازار نفت به‌عنوان یکی از شاخص‌های اصلی بی‌‌‌‌‌ثباتی اقتصادی جهانی درنظر گرفته شود. سیاست‌های تعرفه‌‌‌‌‌ای آمریکا نه‌تنها بر بازار فولاد و آلومینیوم تاثیر گذاشته‌است، بلکه پیامدهای اقتصادی گسترده‌ای نیز بر بازار نفت داشته‌است. افزایش هزینه‌های وارداتی این محصولات می‌تواند باعث افزایش هزینه‌های تولید در بخش‌های صنعتی مرتبط با انرژی شود؛ به‌ویژه در صنایعی که به مواد اولیه وارداتی وابسته هستند. این موضوع می‌تواند به کاهش سودآوری شرکت‌های حفاری نفت منجر شود و در نهایت باعث کاهش فعالیت‌های تولیدی در بخش نفت شود.
چشم‌‌‌‌‌انداز آینده
تحلیلگران معتقدند؛ از یک طرف در کوتاه‌مدت، به دلیل فشارهای موجود ناشی از تحریم‌های اقتصادی و سیاست‌های تعرفه‌‌‌‌‌ای، قیمت نفت ممکن است ثابت یا حتی نزولی باشد. از سوی دیگر، اقدامات سیاسی نظیر مذاکرات احتمالی با روسیه برای پایان‌دادن به جنگ اوکراین، در صورت موفقیت‌‌‌‌‌آمیز بودن، می‌تواند موجبات افزایش عرضه نفت را فراهم و در نتیجه به کاهش قیمت نفت منجر شود. به‌علاوه، تلاش‌های چین برای دریافت معافیت‌های تجاری و کاهش تاثیر تعرفه‌های متقابل، در نهایت می‌تواند باعث کاهش نوسانات در بازار نفت شود، با این‌حال عوامل نامعلومی همچون احتمال وقوع تنش‌های جدید ژئوپلیتیک یا تغییرات ناگهانی در سیاست‌های اقتصادی آمریکا و اتحادیه اروپا می‌تواند بر روند قیمت نفت تاثیر منفی بگذارد. در این میان، توجه به سیاست‌های انرژی کشورهای اوپک‌پلاس و توانایی آنها در تنظیم تولید، یکی از عوامل کلیدی در تعیین جهت نهایی بازار نفت خواهد بود. بهطور کلی، می‌توان نتیجه گرفت که بازار نفت در شرایط کنونی، با تلاقی چندین عامل از جمله تحریم‌های اقتصادی، تنش‌های تجاری و عوامل ژئوپلیتیک، به دوره‌‌‌‌‌ای از بی‌‌‌‌‌ثباتی واردشده‌است. در این شرایط، سرمایه‌گذاران و سیاستگذاران باید با دقت به نشانه‌های تغییر در روند بازار توجه و از استراتژی‌های انعطاف‌‌‌‌‌پذیر برای مدیریت ریسک‌های مرتبط با این نوسانات بهره بگیرند.
منبع: donya-e-eqtesad.com