بانکهای تاجر
بانکهای تاجر!
داریوش مجد- هرچند جهش ارزی سال‌های ۹۱و۹۲ را به جمشید بسم‌الله نسبت دادند اما نقش دلارهای دولتی و دلالی بانک‌ها و موسسات مالی در بازار دلار بر کسی پوشیده نماند. موسسه‌های مالی و بانکهای خصوصی در همان سال‌ها برای جذب سرمایه مردم مسابقه گذاشته بودند. دولت وقت برای آنکه از غافله عقب نماند به اسم جمع‌آوری نقدینگی، سود بانکی را یک‌شبه بالا برد. بانکهای خصوصی و موسسات پولی یک گام جلوتر بودند و در مواردی پرداخت تا ۴۰ درصد را در برنوشته‌های بلندبالا تبلیغ می‌کردند. هیچ‌کس نمی‌دانست درزمانی که اقتصاد ناله می‌کند، این حجم سود از کجا و چگونه تامین می‌شود.
پس از آرام شدن بحران ارز و طلا ردپای بانک‌ها در بازار دلار و ملک خود را نشان داد. بانکهای خصوصی و موسسه‌های مالی و اعتباری با پول مردم، دلالی کرده و هرچند بخشی از سود سپرده‌ها را توانستند بپردازند اما چند ماه بعد، مردم ماندند و موسسه‌هایی که زیر همه‌چیز زدند. اقتصاددانان از تکرار دوباره تاریخ خبر می‌دهند. محسن زنگنه استاد اقتصاد اسلامی دانشگاه شریف، معتقد است پولی که بازار ارز و سکه را به هم می‌ریزد نمی‌تواند پول مردم باشد. او می‌گوید:"تحلیل ما این است تلاطم‌های بازار ارز و توسط بانک‌ها،موسسات مالی و بعضی شرکت‌های دولتی در حال انجام است!"
بانکهای آن‌ها
در اقتصادهای پیشرفته دنیا، بانک‌ها به دوشاخه کلی بانکهای تجاری و بانکهای سرمایه‌گذار تقسیم می‌شوند. بانک تجاری یک موسسه مالی است که به کسب‌وکارها، سازمان‌ها و افراد، خدماتی را ارایه می‌کند. این خدمات حساب‌های بانکی جاری، پس‌انداز و سپرده و پرداخت وام به کسب‌وکارها را در برمی‌گیرد. اما بانک سرمایه‌گذاری، طیف وسیعی از خدمات ویژه به شرکت‌ها و سرمایه‌گذاران بزرگ که شامل تضمین و حمایت از اوراق بهادار، انواع افزایش سرمایه، ادغام و تصاحب شرکت‌ها، تجارت در بازار سرمایه، مشاوره مدیریتی، تحقیق و سرمایه‌گذاری در خرید سهام شرکت‌ها را برعهده دارد. عملکرد بانکهای تجاری به رشد اقتصادی و میزان برداشت از حساب‌های بانکی وابسته است و عملکرد بانکهای سرمایه‌گذاری به‌اندازه قابل‌توجه به عملکرد بازار سهام بستگی دارد.
در برخی کشورها همانند آمریکا بانکهای تجاری و بانکهای سرمایه‌گذاری به‌صورت قانونی از هم جداشده‌اند.
بانکهای ما
ورود مستقیم بانکهای ایرانی به بازار کار و در بسیاری از حوزه‌های اقتصادی و تولیدی، مشکل بزرگی برای اقتصاد کشور محسوب می‌شود. ازآنجایی‌که بانکهای ایران از نوع تجاری هستند بنابراین ورود مستقیم آن‌ها به فعالیت‌های اقتصادی به‌خصوص دلالی و سفته‌بازی، می‌تواند به‌طور مستقیم سرمایه‌های مردم را با خطر مواجه کند که این اتفاق در سال۹۱افتاد. در حقیقت، وظیفه اصلی بانکهای ایران، تامین منابع مالی بنگاه‌های اقتصادی است نه این‌که خود در سرمایه‌گذاری‌ها شرکت کنند.در اوج بحران ارزی سال۹۰، کمیسیون ویژه حمایت از تولید ملی مجلس، گزارشی رسمی از بحران ارایه کرد. طبق این گزارش، تعدد موسسات مالی و اعتباری، صرافی‌های بانک‌ها و تلاش این موسسات برای حفظ ارزش دارایی‌های خود، باعث شد تا دارایی‌های ارزی را به سبد دارایی‌ها و سهام خود اضافه کنند. این روزها که بورس رونق گرفته باید مراقب نماد بانک‌ها و موسسات مالی در بورس بود. نمادهایی که ممکن است با سود دلار و مسکن، سود ده شود.
منبع: donya-e-eqtesad.com