تصویر بازارها در ۱۴۰۴
تصویر بازارها در ۱۴۰۴
مجتبی دیبا* سال ۱۴۰۳ برای اقتصاد ایران و بازارهای مالی، سال پر‌نوسانی بود. ریسک‌‌‌های سیاسی داخلی، تغییر رئیس‌‌‌جمهور، افزایش نرخ بهره، نوسانات بازارهای جهانی و سیاست‌‌‌های خارجی جدید دولت آمریکا از جمله عواملی بودند که بر روند بازارها اثرگذار بودند.
تحولات اقتصادی ایران در سال ۱۴۰۳
سال ۱۴۰۳ با نوسانات شدید در نرخ دلار همراه بود. در نیمه نخست سال با تغییرات داخلی و بحث‌‌‌های مربوط به سیاست خارجی، نرخ ارز تحت فشار بود و روند صعودی داشت.
با این حال در برهه‌‌‌ای دولت با سیاست‌‌‌های کنترلی توانست نوسانات را کاهش دهد، اما افزایش نقدینگی و انتظارات تورمی باعث شد دلار همچنان در مسیر نوسان قرار گیرد.به‌‌‌طور کلی، درگیری‌‌‌های اقتصادی با غرب، سیاست‌‌‌های پولی بانک مرکزی و میزان درآمدهای ارزی ایران سه عامل اصلی تعیین‌‌‌کننده نرخ ارز در سال ۱۴۰۳ بودند.
ریزش بورس تحت‌تاثیر نرخ بهره
سال ۱۴۰۳ برای بورس سال متفاوتی بود. افزایش نرخ بهره بانکی به‌‌‌عنوان مهم‌ترین عامل باعث شد که خروج نقدینگی از بازار سرمایه افزایش پیدا کند. بسیاری از سرمایه‌گذاران تصمیم گرفتند نقدینگی خود را به سوی سپرده‌‌‌های بانکی و اوراق با سود ثابت منتقل کنند. همچنین ریسک‌‌‌های سیاسی و تغییرات در سیاست‌‌‌های اقتصادی دولت جدید موجب شد که بسیاری از سهامداران احتیاط بیشتری در سرمایه‌گذاری‌‌‌های خود داشته باشند. برخی از صنایع مانند خودرو و بانکی‌‌‌ها در مقاطعی رشد داشتند، اما کلیت بازار شرایط مطلوب به‌خصوصی نداشت.
رشد قیمت و کاهش معاملات مسکن
بازار مسکن در سال ۱۴۰۳ رشد قیمتی را تجربه کرد، اما حجم معاملات کاهش یافت. مهم‌ترین دلایل این موضوع تورم و کاهش ارزش پول ملی، افزایش هزینه ساخت‌‌‌وساز به دلیل بالا رفتن قیمت مواد اولیه و دستمزدها و افزایش نرخ بهره بود که موجب شد دریافت تسهیلات بانکی سخت‌‌‌تر شود و قدرت خرید کاهش ی ابد. بااین‌‌‌حال، بازار اجاره با شدت بیشتری تحت‌تاثیر تورم قرار گرفت و مستاجران با افزایش شدید قیمت‌ها روبه‌‌‌رو شدند.
بازار طلا در سال ۱۴۰۳ تحت‌تاثیر دو عامل اصلی نوسانات قیمت جهانی و نرخ ارز بود. در مقاطعی که نرخ دلار رشد کرد، قیمت طلا در داخل نیز افزایش پیدا کرد. سرمایه‌گذاران در شرایط بی‌‌‌ثباتی اقتصادی به طلا به‌‌‌عنوان یک دارایی امن روی آوردند. البته که بهترین عملکرد نیز به طلا تعلق داشت و توانست لقب سپر تورمی را از آن خود کند.
چشم‌‌‌انداز اقتصاد و بازارها در سال ۱۴۰۴
سال ۱۴۰۴ را باید سالی پرچالش اما پر از فرصت در نظر گرفت. وضعیت بازارها تا حد زیادی به سیاست‌‌‌های اقتصادی داخلی و تاثیر سیاست‌‌‌های بین‌المللی بستگی دارد. نرخ دلار در سال ۱۴۰۴ به عواملی مانند سیاست‌‌‌های جدید دولت در مدیریت ارزی و کنترل نقدینگی، میزان دسترسی به منابع ارزی و درآمدهای حاصل از صادرات و نحوه تعامل ایران در عرصه بین‌المللی ارتباط دارد. در صورتی که تنش‌‌‌های بین‌المللی کاهش یابد و ایران بتواند منابع ارزی بیشتری در اختیار بگیرد، نرخ ارز می‌تواند روند باثبات‌‌‌تری داشته باشد. یکی از مسائل کلیدی در بازار سرمایه نرخ بهره است. در صورتی که بانک مرکزی در سال ۱۴۰۴ تصمیم به کاهش نرخ بهره داشته باشد، احتمال ورود مجدد نقدینگی به بورس وجود دارد. اما همچنان عوامل سیاسی و اقتصادی تعیین‌‌‌کننده خواهند بود.
برخی صنایع مانند فلزات، پتروشیمی و بانک‌ها در صورت ثبات اقتصادی می‌توانند رشد مطلوبی را به ثبت برسانند، اما کلیت بازار همچنان نیاز به اعتماد و نقدینگی بیشتر دارد. انتظار می‌رود بازار مسکن در سال ۱۴۰۴ نیز همچنان روند افزایشی داشته باشد. از جمله مهم‌ترین عوامل تاثیر‌گذار می‌توان به میزان ساخت‌‌‌وساز و عرضه مسکن و نوسانات نرخ بهره اشاره کرد. در خصوص بازار طلا نیز به نظر می‌رسد سیاست‌‌‌های اقتصادی و بین‌المللی یکی از مهم‌ترین فاکتورها در قیمت جهانی طلا در سال ۱۴۰۴ خواهند بود. در صورتی که تنش‌‌‌های ژئوپلیتیک افزایش پیدا کند، طلا به‌‌‌عنوان دارایی امن رشد خواهد کرد. در صورتی که ترامپ سیاست‌‌‌های پولی انقباضی را ادامه دهد و نرخ بهره را بالا نگه دارد، ممکن است طلا تحت فشار نزولی قرار بگیرد. در مجموع پیش‌بینی می‌شود در سال آینده نیز خرید طلا در سبد دارایی جزو اولویت‌های سرمایه‌گذاران باشد.
* کارشناس ارشد بازار سرمایه
منبع: donya-e-eqtesad.com