رقابت برای تسلط بر آینده
رقابت برای تسلط بر آینده
حامد وحیدی * صنعت خودرو در دهه‌های اخیر با تحولات گسترده‌ای همراه بوده است، اما شاید هیچ تغییری به اندازه ظهور و گسترش خودروهای برقی، این صنعت را متحول نکرده باشد. افزایش نگرانی‌ها درباره تغییرات اقلیمی، کاهش منابع سوخت‌های فسیلی و تلاش برای کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای، باعث شده تا خودروهای برقی به‌عنوان راهکاری پایدار و آینده‌نگرانه در صنعت حمل‌ونقل مورد توجه قرار گیرند.
در این میان، شرکت تسلا به‌عنوان یکی از پیشگامان این تحول، نقشی کلیدی در افزایش مقبولیت خودروهای برقی ایفا کرده است. تسلا با ارائه فناوری‌های نوآورانه و تولید محصولاتی با برد بالا و طراحی‌های منحصربه‌فرد، استانداردهای جدیدی را برای خودروهای الکتریکی تعریف کرده و سایر خودروسازان را نیز به رقابت در این عرصه ترغیب کرده است. رقابت در بازار خودروهای برقی نه‌تنها محدود به تولید خودروهایی با کارایی و طراحی بهتر است، بلکه توسعه فناوری باتری‌های پیشرفته و کاهش هزینه‌های تولید نیز به یکی از مهم‌ترین چالش‌های این صنعت تبدیل شده است. باتری‌ها که یکی از اجزای اساسی و گران‌قیمت خودروهای برقی محسوب می‌شوند، عامل اصلی در تعیین برد و کارایی این وسایل نقلیه هستند.
شرکت‌های خودروسازی معتبر جهان مانند مرسدس بنز، بی‌ام‌دبلیو، هیوندای و جنرال‌موتورز، با سرمایه‌گذاری‌های کلان در توسعه باتری‌های حالت جامد و فناوری‌های مرتبط، به دنبال دستیابی به مزیت رقابتی و جلب اعتماد مصرف‌کنندگان هستند. باتری‌های حالت جامد به دلیل چگالی انرژی بالاتر، عمر طولانی‌تر و ایمنی بیشتر، توجه بسیاری از محققان و تولیدکنندگان را به خود جلب کرده‌اند و احتمالاً به یکی از عوامل تعیین‌کننده در رقابت آینده تبدیل خواهند شد. در کنار فناوری باتری‌ها، کاهش هزینه تولید خودروهای برقی نیز یکی از عوامل کلیدی در گسترش این بازار است.
با وجود کاهش تدریجی قیمت‌ها در سال‌های اخیر، خودروهای برقی همچنان به‌طور متوسط گران‌تر از خودروهای سنتی هستند. از این‌رو، خودروسازان در تلاش هستند تا با استفاده از فناوری‌های نوین، هزینه تولید را کاهش داده و خودروهایی مقرون‌به‌صرفه‌تر عرضه کنند. در این راستا، شرکت‌هایی نظیر تسلا، با احداث کارخانه‌های تولید باتری در مقیاس بزرگ و بهینه‌سازی فرآیندهای تولید، توانسته‌اند گام‌های موثری در این زمینه بردارند. افزون بر جنبه‌های اقتصادی و فناورانه، تغییر نگرش مصرف‌کنندگان نسبت به خودروهای برقی نیز عاملی تعیین‌کننده در موفقیت این صنعت به‌شمار می‌رود. اضطراب پیمایش، که به نگرانی درباره کافی نبودن برد خودرو برای سفرهای طولانی اشاره دارد، همچنان یکی از موانع اصلی در پذیرش گسترده این وسایل نقلیه است.
با این حال، پیشرفت‌های مداوم در فناوری باتری‌ها و افزایش زیرساخت‌های شارژ در سراسر جهان، به‌تدریج این نگرانی‌ها را کاهش داده و مسیر را برای پذیرش گسترده‌تر خودروهای برقی هموار کرده است. با توجه به تمامی این عوامل، آینده خودروهای برقی بسیار امیدوارکننده به نظر می‌رسد. پیش‌بینی می‌شود که با ادامه سرمایه‌گذاری‌های کلان در تحقیق و توسعه، بهبود فناوری‌ها و گسترش آگاهی عمومی نسبت به مزایای زیست‌محیطی خودروهای برقی، این وسایل نقلیه نقش پررنگ‌تری در سیستم‌های حمل‌ونقل جهانی ایفا کنند. رقابت شدید میان خودروسازان، نه‌تنها به نوآوری‌های بیشتر منجر می‌شود، بلکه در نهایت، به نفع مصرف‌کنندگان و محیط زیست تمام خواهد شد. در این گزارش می‌خواهیم به این موضوع بپردازیم و بررسی کنیم که جنگ باتری چگونه بر صنعت خودرو تاثیر گذاشته است.
یکی از کلیدی‌ترین اجزای خودروهای برقی، باتری‌ها هستند. عملکرد این خودروها به‌طور مستقیم به کارایی باتری‌ها، از جمله ظرفیت انرژی، سرعت شارژ، هزینه تولید و طول عمر آنها وابسته است. بنابراین، برای رقابت در بازار خودروهای برقی، خودروسازان مجبور شدند روی فناوری باتری‌ها تمرکز کنند.
جنگ باتری چیست؟
جنگ باتری، به‌عنوان رقابتی برای توسعه و بهبود فناوری باتری‌ها، یکی از مهم‌ترین دوره‌های تحولی در تاریخ فناوری به‌شمار می‌رود که تاثیر آن فراتر از صنعت خودرو به بسیاری از بخش‌های دیگر نیز رسیده است. این جنگ که به‌طور غیررسمی از اوایل دهه 1990 آغاز شد، در ابتدا بر توسعه باتری‌های لیتیوم-یونی متمرکز بود. باتری‌های لیتیوم-یونی، که در سال 1991 شرکت سونی برای دستگاه‌های الکترونیکی معرفی کرد، به‌سرعت به یکی از اجزای حیاتی دستگاه‌های الکترونیکی مصرفی مانند تلفن‌های همراه و لپ‌تاپ‌ها تبدیل شدند. با پیشرفت فناوری و افزایش تقاضا برای ذخی رهسازی انرژی کارآمدتر، جنگ بر سر ارتقای ظرفیت، ایمنی و دوام باتری‌ها شدت گرفت. در اوایل دهه 2000، این رقابت به صنعت خودرو نیز کشیده شد.
ظهور خودروهای برقی، به‌ویژه با عرضه اولین خودرو تجاری تسلا مدل اس در سال 2012، نقطه عطفی در این رقابت بود. تسلا، با همکاری شرکت پاناسونیک، سرمایه‌گذاری گسترده‌ای روی باتری‌های لیتیوم-یونی کرد و بهبود برد و کارایی خودروهای برقی را به یکی از اولویت‌های اصلی خود تبدیل کرد. این در حالی بود که شرکت‌هایی نظیر نیسان، جنرال‌موتورز و بی‌ام‌دبلیو نیز با تولید خودروهایی مانند نیسان لیف، شورولت بولت و بی‌ام‌دبلیو آی 3 وارد این عرصه شدند. یکی از مثال‌های بارز جنگ باتری، رقابت میان ایالات‌متحده، چین و کشورهای اروپایی در توسعه باتری‌های حالت جامد است. این باتری‌ها، که از دهه 2010 مورد توجه قرار گرفتند، به‌عنوان فناوری نسل بعدی باتری‌ها شناخته می‌شوند. چین، به‌عنوان بزرگ‌ترین تولیدکننده باتری‌های لیتیوم-یونی در جهان، سرمایه‌گذاری‌های کلانی در تحقیق و توسعه باتری‌های حالت جامد انجام داده و شرکت‌های بزرگی مانند CATL و BYD را به رهبران بازار تبدیل کرده است. در مقابل، ایالات‌متحده با حمایت دولت و همکاری شرکت‌هایی مانند تسلا و کوانتم‌اسکیپ، در تلاش است تا از این رقابت عقب نماند. اتحادیه اروپا نیز با برنامه‌هایی مانند «اتحاد باتری اروپا»، به دنبال کاهش وابستگی به واردات و تقویت صنعت باتری داخلی است.
در کنار جنگ باتری، تاریخ صنایع مختلف نیز شاهد جنگ‌هایی کوچک اما تاثیرگذار بوده است که موجب پیشرفت‌های چشمگیری شده‌اند. برای مثال، در اواخر قرن نوزدهم، جنگ جریان‌های برق بین نیکلا تسلا و توماس ادیسون، که به «جنگ جریان‌ها» معروف است، به رقابت بین جریان متناوب (AC) و جریان مستقیم (DC) برمی‌گردد. این رقابت، هرچند پرتنش و بحث‌برانگیز بود، در نهایت به پذیرش جریان متناوب به‌عنوان استاندارد جهانی برای انتقال برق منجر شد و زیرساخت‌های انرژی را برای قرن‌ها متحول کرد. مثال دیگر، رقابت بین شرکت‌های بزرگ در صنعت تلفن همراه در دهه 2000 است. جنگ بین اپل و سامسونگ برای تسلط بر بازار تلفن‌های هوشمند نه‌تنها باعث بهبود کیفیت دستگاه‌ها شد، بلکه نوآوری‌هایی مانند صفحه‌نمایش لمسی پیشرفته، دوربین‌های قدرتمند و بهبود عمر باتری را به همراه داشت.
این رقابت‌ها، هرچند گاهی با دعواهای حقوقی همراه بود، در نهایت به نفع مصرف‌کنندگان تمام شد. حتی در حوزه‌های سنتی‌تر نیز رقابت‌هایی دیده می‌شود که نقش مهمی در توسعه فناوری داشته‌اند. در قرن بیستم، رقابت بین بوئینگ و ایرباس در صنعت هوا-فضا به طراحی هواپیماهای کارآمدتر و پیشرفته‌تر منجر شد. بوئینگ با معرفی 747، انقلابی در سفرهای هوایی به‌وجود آورد، اما ایرباس با مدل A380 و هواپیماهای کم‌مصرف‌تر، استانداردهای جدیدی را به بازار معرفی کرد. جنگ باتری و رقابت‌های مشابه در صنایع مختلف نشان می‌دهد که فشار برای نوآوری و برتری، موتور محرک پیشرفت فناوری و توسعه اقتصادی است. این جنگ‌ها، هرچند ممکن است در کوتاه‌مدت پرهزینه و دشوار باشند، در بلندمدت به توسعه فناوری‌های جدید، کاهش هزینه‌ها و بهبود کیفیت زندگی بشر کمک کرده‌اند.
رقابت خودروسازان
همان‌طور که گفته شد، جنگ باتری، در ابتدا در پاسخ به نیازهای صنایع الکترونیک و به‌طور خاص دستگاه‌های همراه مانند تلفن‌های هوشمند و لپ‌تاپ‌ها آغاز شد. با گذر زمان و ظهور چالش‌های زیست‌محیطی، رشد تقاضا برای انرژی‌های پاک و ظهور خودروهای برقی، این رقابت به خودروسازان انتقال یافت و به یکی از مهم‌ترین محورهای پیشرفت در صنعت خودرو تبدیل شد. اما این روند چگونه رخ داد و چرا فناوری باتری به کانون اصلی رقابت میان خودروسازان تبدیل شده است؟ برای پاسخ به این پرسش، باید عواملی مانند نیازهای زیست‌محیطی، پیشرفت فناوری، سیاست‌های دولتی و تغییر در ترجیحات مصرف‌کنندگان را بررسی کنیم. در دهه‌های اخیر، بحران زیست‌محیطی به یکی از جدی‌ترین چالش‌های بشر تبدیل شده است. گرمایش جهانی، افزایش سطح دی‌اکسید کربن در جو و آلودگی هوا در شهرهای بزرگ جهان، نگرانی‌های جدی در مورد پایداری محیط زیست ایجاد کرده است. صنایع خودرو به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین منابع انتشار گازهای گلخانه‌ای، زیر فشار قرار گرفتند تا راه‌حل‌های پایدارتری ارائه دهند. از سوی دیگر، محدودیت منابع سوخت‌های فسیلی و نوسانات شدید قیمت نفت باعث شد که خودروسازان به دنبال منابع انرژی جایگزین باشند. در این میان، خودروهای برقی به دلیل آلایندگی صفر در زمان بهره‌برداری و امکان استفاده از منابع انرژی تجدیدپذیر، به‌عنوان جایگزینی مناسب برای خودروهای سنتی مطرح شدند.
یکی از کلیدی‌ترین اجزای خودروهای برقی، باتری‌ها هستند. عملکرد این خودروها به‌طور مستقیم به کارایی باتری‌ها، از جمله ظرفیت انرژی، سرعت شارژ، هزینه تولید و طول عمر آنها وابسته است. بنابراین، برای رقابت در بازار خودروهای برقی، خودروسازان مجبور شدند روی فناوری باتری‌ها تمرکز کنند. اما این تمرکز تنها به دلیل الزامات فنی نبود، بلکه سیاست‌های دولتی نیز نقش مهمی در این انتقال داشتند. بسیاری از دولت‌ها برای کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای و حمایت از فناوری‌های سبز، سیاست‌هایی نظیر مشوق‌های مالیاتی، یارانه‌های مستقیم و استانداردهای سخت‌گیرانه زیست‌محیطی را اعمال کردند.
به‌عنوان مثال، اتحادیه اروپا قوانینی وضع کرده که خودروسازان را ملزم می‌کند تا میانگین انتشار دی‌اکسید کربن خودروهای خود را به میزان مشخصی کاهش دهند. تخطی از این استانداردها به جریمه‌های سنگین منجر می‌شود. در چین، که بزرگ‌ترین بازار خودروهای برقی در جهان است، دولت یارانه‌های سنگینی برای خرید خودروهای برقی ارائه می‌دهد و تولیدکنندگان را به تولید خودروهای با آلایندگی صفر یا کم ترغیب می‌کند. ایالات‌متحده نیز با ارائه مشوق‌های مالی و سرمایه‌گذاری در تحقیق و توسعه باتری‌های پیشرفته، نقش قابل توجهی در این زمینه ایفا کرده است. این سیاست‌ها به‌طور موثری خودروسازان را به سمت تحقیق و توسعه در حوزه باتری‌ها سوق داده است. پیشرفت فناوری نیز در این انتقال نقش اساسی داشت. باتری‌های لیتیوم-یونی که نخستین‌بار در دهه 1990 معرفی شدند، انقلابی در ذخیره‌سازی انرژی ایجاد کردند. این باتری‌ها، به دلیل چگالی انرژی بالا و توانایی شارژ مجدد، به‌سرعت در دستگاه‌های الکترونیکی قابل حمل به‌کار گرفته شدند. اما به مرور زمان و با گسترش استفاده از خودروهای برقی، محدودیت‌های این فناوری آشکار شد. این محدودیت‌ها شامل هزینه بالای تولید، وزن زیاد و عمر محدود بود. در نتیجه، خودروسازان و شرکت‌های فعال در صنعت باتری تلاش کردند با بهبود فناوری
لیتیوم-یونی یا توسعه فناوری‌های جدید مانند باتری‌های حالت جامد، لیتیوم-هوا و لیتیوم-گوگرد، این چالش‌ها را برطرف کنند. رقابت در این حوزه با ورود شرکت‌های فناوری به صنعت خودرو شدت بیشتری یافت. تسلا، به‌عنوان یکی از پیشگامان در این زمینه، با معرفی مدل‌هایی مانند تسلا مدل 3 و تمرکز بر فناوری‌های پیشرفته باتری، نقش کلیدی در تغییر قواعد بازی داشت. این شرکت با همکاری پاناسونیک، فناوری‌هایی را توسعه داد که ظرفیت باتری‌ها را افزایش و هزینه تولید را کاهش می‌داد. تسلا همچنین با ایجاد کارخانه گیگا در نوادا، زنجیره تامین باتری‌های خود را بهینه کرد و توانست به‌سرعت در بازار خودروهای برقی پیشرفت کند.
این موفقیت باعث شد سایر خودروسازان سنتی نظیر مرسدس بنز، جنرال‌موتورز و بی‌ام‌دبلیو نیز سرمایه‌گذاری‌های سنگینی در این زمینه انجام دهند تا از رقابت عقب نمانند. علاوه بر این، تغییر در ترجیحات مصرف‌کنندگان نیز عاملی موثر در انتقال جنگ باتری به خودروسازان بود. با افزایش آگاهی عمومی نسبت به مسائل زیست‌محیطی، تقاضا برای خودروهای برقی به‌شدت افزایش یافت. مصرف‌کنندگان اکنون به دنبال خودروهایی هستند که علاوه بر کارایی بالا، از نظر زیست‌محیطی نیز پایدار باشند. این تغییر در الگوی تقاضا باعث شد که خودروسازان تلاش بیشتری برای بهبود فناوری باتری‌ها انجام دهند تا بتوانند محصولات جذاب‌تری به بازار عرضه کنند. عواملی نظیر برد بیشتر، سرعت شارژ بالاتر و هزینه کمتر از جمله ویژگی‌هایی هستند که مصرف‌کنندگان هنگام خرید خودروهای برقی مدنظر دارند.
این موارد، خودروسازان را مجبور کرد تا به نوآوری و تحقیق در حوزه باتری‌ها اولویت دهند. همچنین نمی‌توان نقش بازیافت و پایداری زیست‌محیطی باتری‌ها را نادیده گرفت. با توجه به اینکه باتری‌های خودروهای برقی پس از مدتی عمر مفید خود را از دست می‌دهند، مسئله بازیافت آنها به یکی از موضوعات مهم در این صنعت تبدیل شده است. توسعه فناوری‌هایی که امکان بازیافت مواد ارزشمند نظیر لیتیوم، کبالت و نیکل را فراهم کنند، یکی از اولویت‌های پژوهشی در این حوزه است. شرکت‌هایی مانند نیسان و بی‌ام‌دبلیو در حال حاضر پروژه‌هایی برای استفاده مجدد از باتری‌های خودروهای برقی در کاربردهای دیگر، نظیر ذخیره‌سازی انرژی در شبکه‌های برق، راه‌اندازی کرده‌اند.
در نهایت، جنگ باتری به خودروسازان رسید، زیرا این فناوری نه‌تنها کلید موفقیت در بازار خودروهای برقی است، بلکه به دلیل نقش حیاتی‌اش در کاهش آلایندگی و تحقق اهداف زیست‌محیطی، به یکی از اولویت‌های جهانی تبدیل شده است. رقابت برای بهبود باتری‌ها، افزایش برد خودروها، کاهش هزینه‌ها و بهینه‌سازی بازیافت، هم‌اکنون در مرکز توجه تمامی خودروسازان قرار دارد. این رقابت نه‌تنها به نفع محیط زیست است، بلکه مصرف‌کنندگان را نیز از محصولاتی بهتر و باکیفیت‌تر بهره‌مند می‌کند. با ادامه این روند، پیش‌بینی می‌شود که خودروهای برقی در آینده‌ای نزدیک به اصلی‌ترین گزینه حمل‌ونقل شخصی در سراسر جهان تبدیل شوند.
رقابت نوآورانه در صنعت خودروهای برقی
رقابت در حوزه تولید خودروهای برقی و به‌ویژه فناوری باتری‌ها در سال‌های اخیر به یکی از جذاب‌ترین و پویاترین عرصه‌های صنعت خودرو تبدیل شده است. خودروسازان مطرح جهان، نظیر تسلا، مرسدس بنز، جنرال‌موتورز، ال‌جی شیمی و پاناسونیک، به شکلی خستگی‌ناپذیر تلاش می‌کنند تا با نوآوری در طراحی و توسعه باتری‌های پیشرفته، سهم بیشتری از این بازار روبه رشد را از آن خود کنند. هرچند رقابت میان این شرکت‌ها تنها به افزایش پیمایش باتری‌ها محدود نمی‌شود، بلکه عواملی نظیر سرعت شارژ، هزینه تولید، چگالی انرژی و پایداری زیست‌محیطی نیز از جمله اهدافی هستند که در این رقابت دنبال می‌شوند. این جنگ فناورانه از دهه 2000 میلادی آغاز شد، زمانی که خودروهای برقی با باتری‌هایی بسیار سنگین، گران‌قیمت و با پیمایشی محدود به بازار عرضه شدند و مصرف‌کنندگان به دلیل نبود اعتماد کافی و نگرانی از تمام شدن شارژ باتری در مسیر، تمایل چندانی به خرید این خودروها نداشتند. اما پیشرفت تکنولوژی و تغییرات فرهنگی و اجتماعی به افزایش تقاضا برای خودروهای برقی منجر شد، و خودروسازان با سرمایه‌گذاری‌های گسترده در تحقیق و توسعه، این بازار را به شکلی متحول کردند که اکنون یکی از رقابتی‌ترین و نوآورانه‌ترین بخش‌های صنعت جهانی است. یکی از عوامل کلیدی این رقابت، قوانین و مقررات دولتی در زمینه کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای است. دولت‌ها برای مقابله با بحران‌های زیست‌محیطی و تغییرات اقلیمی، اهداف بلندپروازانه‌ای را برای کاهش آلایندگی تعیین کرده‌اند. این سیاست‌ها شامل مشوق‌های مالیاتی، یارانه‌ها و استانداردهای سخت‌گیرانه‌ای است که خودروسازان را وادار می‌کند تا فناوری باتری‌ها را بهبود بخشند.
به‌عنوان مثال، دولت ایالات‌متحده با تصویب قانون نوآوری باتری، بودجه‌های هنگفتی را برای تحقیق و توسعه فناوری‌های پیشرفته باتری اختصاص داده است. این بودجه‌ها به کاهش هزینه تولید باتری‌ها، افزایش ایمنی و بازدهی آنها و همچنین توسعه فناوری‌های بازیافت و استفاده مجدد از باتری‌ها کمک شایانی می‌کند. در اروپا نیز استانداردهای سخت‌گیرانه آلایندگی موجب شده است بسیاری از تولیدکنندگان به تولید خودروهای برقی روی آورند تا از جریمه‌های سنگین اجتناب کنند. چین نیز به‌عنوان بزرگ‌ترین بازار خودروهای برقی جهان، سیاست‌های خاصی را در پیش گرفته که از جمله آنها می‌توان به یارانه‌های دولتی، ارائه مشوق‌های مالی و الزام تولیدکنندگان به تولید خودروهای پاک اشاره کرد. در این میان، شرکت‌های خودروسازی با استراتژی‌های مختلف سعی در متمایز کردن خود از رقبا دارند. تسلا، به‌عنوان یکی از پیشگامان صنعت خودروهای برقی، با تکیه بر کارخانه گیگا در نوادا، همواره در خط مقدم تحقیق و توسعه باتری قرار داشته است.
باتری جدید این شرکت با نام «ONE» به ادعای ایلان ماسک، مدیرعامل تسلا، توانایی پیمایش 752 مایل (حدود 1210 کیلومتر) با یک‌بار شارژ را دارد که جهشی قابل توجه نسبت به رقبا محسوب می‌شود. تسلا همچنین بر کاهش هزینه تولید باتری‌ها تمرکز کرده است تا خودروهای برقی برای مصرف‌کنندگان مقرون‌به‌صرفه‌تر شوند. از سوی دیگر، مرسدس بنز نیز با معرفی خودروهای جدید مانند مرسدس بنز کلاس CLA که دارای پیمایشی معادل 466 مایل (750 کیلومتر) است، تلاش می‌کند از نظر فناوری باتری و امکانات لوکس، جایگاه خود را در بازار تثبیت کند. این خودرو که در سال 2025 به بازار عرضه خواهد شد، از باتری 800ولتی بهره می‌برد و قابلیت شارژ سریع تا 248 مایل در 15 دقیقه را دارد. همچنین استفاده از سیستم‌عامل جدید (MB.OS) و فناوری‌های هوش مصنوعی در این خودرو، تجربه رانندگی بهتری را برای مصرف‌کنندگان فراهم می‌کند.
علاوه بر این، شرکت‌هایی نظیر ال‌جی شیمی و پاناسونیک نیز در این رقابت نقشی کلیدی ایفا می‌کنند. ال‌جی شیمی با تمرکز بر توسعه باتری‌هایی با چگالی انرژی بالاتر و قابلیت شارژ سریع‌تر، سعی در کاهش اضطراب پیمایش مصرف‌کنندگان دارد. این شرکت همچنین در حال سرمایه‌گذاری برای تولید باتری‌های شیمیایی جدید نظیر باتری‌های حالت جامد و لیتیوم-گوگرد است که می‌توانند عملکرد و برد بهتری نسبت به باتری‌های لیتیوم-یونی ارائه دهند. پاناسونیک نیز با همکاری نزدیک با تسلا و سرمایه‌گذاری در فناوری‌های نوین نظیر باتری‌های حالت جامد و لیتیوم-هوا، در تلاش است تا در این بازار رقابتی پیشتاز باقی بماند. یکی دیگر از جنبه‌های رقابت، کاهش هزینه تولید باتری‌هاست که همواره به‌عنوان مانعی بزرگ در پذیرش خودروهای برقی مطرح بوده است.
شرکت‌هایی مانند جنرال‌موتورز هدف‌گذاری کرده‌اند تا با کاهش 60درصدی هزینه باتری‌ها تا سال 2025، خودروهای برقی را برای مصرف‌کنندگان مقرون‌به‌صرفه‌تر کنند. این شرکت همچنین با توسعه فرآیندهای تولید کارآمدتر و استفاده از مواد ارزان‌تر، به دنبال کاهش هزینه‌ها و افزایش دسترسی مصرف‌کنندگان به خودروهای برقی است. رقابت میان خودروسازان نه‌تنها موجب توسعه فناوری باتری‌ها و خودروهای برقی شده است، بلکه به سود مصرف‌کنندگان و محیط زیست نیز تمام شده است. مردم اکنون به طیف گسترده‌ای از خودروهای برقی دسترسی دارند که نه‌تنها کارآمدتر و مقرون‌به‌صرفه‌تر هستند، بلکه به کاهش آلودگی هوا و حفظ منابع طبیعی نیز کمک می‌کنند. به نظر می‌رسد با ادامه این رقابت و پیشرفت فناوری، خودروهای برقی در آینده‌ای نزدیک به انتخاب اول مصرف‌کنندگان در سراسر جهان تبدیل شوند.
تحول صنعت خودرو: چالش‌ها و فرصت‌ها
خودروهای برقی به‌طور جدی در حال ورود به صنعت خودرو هستند و این روند با رقابتی فزاینده بر سر قیمت و عملکرد همراه شده است. کلیدی‌ترین عنصر در خودروهای برقی، پک‌های باتری است که نقش حیاتی در عملکرد و کارایی این خودروها دارد. با رشد تقاضا برای خودروهای برقی، خودروسازان و شرکت‌های تولیدکننده باتری تلاش‌های گسترده‌ای برای تامین این نیاز انجام داده‌اند. این تلاش‌ها گاه همراه با برنامه‌های بلندپروازانه و گاه همراه با چالش‌هایی جدی بوده است. شرکت‌هایی مانند دایملر به دلیل تقاضای محدود بازار، سرمایه‌گذاری در تولید باتری خودروهای برقی را کاهش داده‌اند. در مقابل، فولکس‌واگن، بزرگ‌ترین خودروساز جهان، با اشتیاق فراوان به دنبال افزایش ظرفیت خرید باتری و سرمایه‌گذاری‌های کلان در این حوزه است. این شرکت پیش‌بینی کرده که تا سال ۲۰۲۵ سالانه بین دو تا سه میلیون خودرو برقی تولید کند. با این حال، ظرفیت تامین‌کنندگان بزرگ باتری، نظیر CATL،LG Chem
و Panasonic، به‌تنهایی پاسخگوی نیاز فولکس‌واگن و سایر خودروسازان نخواهد بود. یکی از دلایل اصلی این تغییر رویکرد، فشار قوانین و استانداردهای زیست‌محیطی است که خودروسازان را به سمت برقی‌سازی محصولات خود سوق داده است. مقررات سخت‌گیرانه‌ای که برای کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای تدوین شده‌اند، بسیاری از شرکت‌ها را به چالش کشیده و آنها را مجبور کرده است که به جای موتورهای احتراق داخلی، به سراغ فناوری‌های برقی بروند. در این میان، شرکت‌هایی نظیر نیسان، فورد و مرسدس بنز نیز برنامه‌های گسترده‌ای برای تولید خودروهای برقی دارند. نیسان قصد دارد ۲۰ درصد از تولیداتش را به خودروهای برقی اختصاص دهد، در حالی که فورد برای تصاحب ۱۵ تا ۲۰ درصد از بازار خودروهای برقی در چین برنامه‌ریزی کرده است. مرسدس بنز نیز هدف‌گذاری کرده که ۱۵ تا ۲۵ درصد از محصولاتش را به شکل برقی عرضه کند.
چالش اصلی در توسعه خودروهای برقی، تامین باتری‌های موردنیاز با کیفیت بالا و هزینه مناسب است. باتری‌های لیتیوم-یونی که در حال حاضر اصلی‌ترین منبع ذخیره انرژی در این خودروها هستند، به دلیل قیمت بالا، محدودیت ظرفیت و زمان شارژ طولانی، مورد توجه و تحقیق بیشتری قرار گرفته‌اند. در سال‌های اخیر، پیشرفت‌هایی در افزایش ظرفیت و کاهش هزینه این باتری‌ها صورت گرفته است. به‌عنوان مثال، رنو با به‌روزرسانی باتری‌های خودرو Zoe توانسته دامنه حرکتی آن را به ۴۰۰ کیلومتر برساند. همچنین جنرال موتورز در تلاش است دامنه حرکتی شورولت بولت را به ۵۰۰ کیلومتر افزایش دهد.
هزینه تولید باتری یکی از عوامل کلیدی در قیمت‌گذاری خودروهای برقی است. در حال حاضر، هزینه ذخیره هر کیلووات ساعت انرژی در باتری‌ها حدود ۲۱۵ دلار است، اما پیش‌بینی می‌شود که این هزینه در آینده به ۱۴۰ دلار و حتی ۱۰۴ دلار کاهش یابد. برخی کارشناسان معتقدند که با ظهور فناوری‌های جدید، هزینه تولید ممکن است موقتاً افزایش یابد، اما در بلندمدت به دلیل مقیاس تولید انبوه و پیشرفت‌های فناوری، کاهش قابل توجهی خواهد داشت. این کاهش هزینه‌ها می‌تواند به رشد سریع‌تر بازار خودروهای برقی کمک کند و دسترسی گسترده‌تری برای مصرف‌کنندگان ایجاد کند. یکی از نگرانی‌های بزرگ در مسیر توسعه خودروهای برقی، تامین منابع موردنیاز برای تولید باتری‌هاست. لیتیوم، کبالت و نیکل به‌عنوان مواد اولیه اصلی در تولید باتری‌های لیتیوم-یونی، منابع محدودی دارند و افزایش تقاضا برای این مواد می‌تواند به مشکلاتی در زنجیره تامین منجر شود. علاوه بر این، رقابت میان صنایع الکترونیکی و خودروسازی برای دستیابی به این منابع، فشار بیشتری بر تولیدکنندگان باتری وارد می‌کند. شرکت‌های فعال در زمینه تولید باتری تلاش می‌کنند تا با افزایش ظرفیت تولید خود به تقاضای فزاینده بازار پاسخ دهند. اما حتی این تلاش‌ها نیز ممکن است برای تامین نیاز گسترده‌ای که خودروسازان بزرگی نظیر فولکس‌واگن، تسلا و نیسان ایجاد کرده‌اند، کافی نباشد. تسلا، به‌عنوان یکی از پیشگامان صنعت خودروهای برقی، با احداث کارخانه Gigafactory تلاش کرده است تا وابستگی خود به تامین‌کنندگان خارجی را کاهش دهد و تولید باتری‌های خود را بهینه‌سازی کند. این مدل از تولید عمودی ممکن است به الگویی برای سایر خودروسازان تبدیل شود.
آینده جنگ
رقابت میان خودروسازان بزرگ جهان برای کسب برتری در بازار خودروهای برقی شدت گرفته است. در این رقابت، تسلا همچنان پیشتاز است و از زمان رونمایی اولین مدل خود، تسلا رودستر، در سال 2004 تاکنون، به یکی از پیشگامان صنعت خودروهای الکتریکی تبدیل شده است. تسلا با تولید خودروهای پیشرفته و ارائه فناوری‌های نوآورانه، جایگاه خود را به‌عنوان یکی از ارزشمندترین شرکت‌های خودروسازی جهان تثبیت کرده است. ارزش بازار بیش از 800میلیارددلاری این شرکت، نه‌تنها به ترویج وسایل نقلیه الکتریکی کمک کرده، بلکه الهام‌بخش دیگر خودروسازان برای ورود به این عرصه بوده است. توسعه خودروهای برقی از طریق شرکت‌های معتبری نظیر مرسدس بنز، بی‌ام‌دبلیو، هیوندای و جنرال‌موتورز، بازار را متحول کرده است.
این شرکت‌ها به‌طور جدی در تلاش هستند تا باتری‌هایی با کارایی و ماندگاری بالاتر را توسعه دهند و توان رقابت با تسلا را داشته باشند. برای مثال، مرسدس بنز با توسعه مدل‌هایی نظیر EQC و باتری‌های جدید که توان پیمایش تا 750 کیلومتر را فراهم می‌کنند، نشان داده است که توانایی رقابت را دارد. بی‌ام‌دبلیو نیز از زمان عرضه مدل i3 با بدنه فیبر کربنی، سرمایه‌گذاری در توسعه خودروهای الکتریکی و باتری‌های پیشرفته را ادامه داده و محصولاتی مانند iX با برد 483 کیلومتر تولید کرده است. هیوندای نیز در این رقابت، با معرفی مدل‌هایی چون Ioniq و Kona Electric، موفق شده است جایگاه ویژه‌ای پیدا کند. این شرکت با ارائه خودروهایی با برد قابل‌‌توجه و قیمت مناسب، حتی توانسته است برخی رقبا مانند پورشه تایکان و لوسید ایر را از میدان به در کند.
جنرال‌موتورز نیز با توسعه مدل‌هایی مانند شورولت ولت و بولت، سرمایه‌گذاری گسترده‌ای در فناوری باتری و خودروهای الکتریکی انجام داده است. یکی از مهم‌ترین چالش‌های این رقابت، توسعه باتری‌های کارآمدتر و ارزان‌تر است. باتری‌های حالت جامد، به‌عنوان یکی از فناوری‌های آینده‌نگرانه، توجه بسیاری از خودروسازان را به خود جلب کرده‌اند. این باتری‌ها با استفاده از الکترولیت جامد به جای مایع، قابلیت افزایش چگالی انرژی، ماندگاری و ایمنی بیشتر را دارند. مرسدس بنز و بی‌ام‌دبلیو در حال سرمایه‌گذاری برای توسعه این نوع باتری‌ها هستند و با شرکت‌های نوآور مانند Solid Power همکاری می‌کنند. هیوندای نیز باتری‌های حالت جامدی را معرفی کرده است که می‌توانند برد خودرو را به بیش از 800 کیلومتر برسانند. این رقابت نه‌تنها در زمینه فناوری باتری‌ها، بلکه در کاهش هزینه‌ها و افزایش دسترسی مصرف‌کنندگان نیز ادامه دارد. باتری‌ها همچنان یکی از گران‌ترین اجزای خودروهای الکتریکی هستند و حدود 30 تا 40 درصد از هزینه تولید را تشکیل می‌دهند.
توسعه فناوری‌های جدید می‌تواند با کاهش هزینه‌ها و بهبود عملکرد باتری‌ها، خودروهای برقی را مقرون‌به‌صرفه‌تر و جذاب‌تر کند. آینده این رقابت امیدوارکننده به نظر می‌رسد. با افزایش آگاهی از تغییرات آب‌وهوایی و نیاز به سیستم‌های حمل‌ونقل پایدار، پیش‌بینی می‌شود تقاضا برای خودروهای برقی به‌طور چشمگیری افزایش یابد. طبق گزارش بلومبرگ، انتظار می‌رود تا سال 2040، خودروهای برقی 58 درصد از فروش جهانی خودروهای سواری جدید را به خود اختصاص دهند. در این مسیر، چالش‌هایی نظیر اضطراب پیمایش مصرف‌کنندگان و هزینه بالای باتری‌ها باید برطرف شود. بهبود چگالی انرژی باتری‌ها و افزایش برد خودروهای برقی، نقش کلیدی در حل این مشکلات ایفا می‌کند. همچنین، کاهش اثرات زیست‌محیطی تولید و بازیافت باتری‌ها از دیگر اولویت‌های خودروسازان است.
شرکت‌های بزرگی مانند تسلا، LG Chem ،CATL و پاناسونیک با سرمایه‌گذاری در تحقیق و توسعه باتری‌ها، نقش مهمی در شکل‌گیری آینده این صنعت ایفا می‌کنند. تسلا با احداث کارخانه‌ای بزرگ در تگزاس، قصد دارد ظرفیت تولید باتری خود را به سطوح بی‌سابقه‌ای برساند. سایر شرکت‌ها نیز با تمرکز بر بهبود طول عمر، ایمنی و کارایی باتری‌ها، به رقابت ادامه می‌دهند. با تداوم این رقابت و پیشرفت‌های فناوری، خودروهای برقی به‌طور فزاینده‌ای جایگزین خودروهای سنتی خواهند شد و آینده‌ای پاک‌تر و پایدارتر برای حمل‌ونقل رقم خواهند زد.
پرده پایانی
جنگ باتری و رقابت‌های مشابه در صنایع مختلف، همواره نیروی محرکه‌ای برای پیشرفت فناوری و شکل‌گیری تحولاتی عمیق بوده‌اند. رقابت امروز میان غول‌های خودروسازی و فناوری، همچون تسلا، پاناسونیک، CATL و شرکت‌های دیگر، در عرصه توسعه باتری، نمونه‌ای آشکار از این نیروی پیش‌برنده است. این رقابت‌ها نه‌تنها در تلاش برای تولید باتری‌های کارآمدتر و ماندگارتر جریان دارند، بلکه بر کل صنایع خودروسازی، انرژی و حتی محیط زیست تاثیرگذار بوده‌اند. مسیر توسعه فناوری باتری‌ها، از لیتیوم-یونی تا نسل جدید باتری‌های حالت جامد، نشان‌دهنده تلاشی بی‌وقفه برای پاسخ به نیازهای روبه رشد بشر به منابع انرژی پایدارتر است. این جنگ فناوری، البته تنها مختص دوران مدرن نیست. تاریخ نشان داده که رقابت‌های مشابه، همواره به پیشرفت‌های بنیادین منجر شده‌اند. برای مثال، جنگ جریان‌های برق میان نیکولا تسلا و توماس ادیسون در قرن نوزدهم، رقابتی شدید بود که به استانداردسازی استفاده از جریان متناوب (AC) انجامید و پایه‌گذار شبکه‌های برق مدرن شد.
در دهه‌های اخیر، رقابت اپل و سامسونگ در توسعه تلفن‌های هوشمند، نه‌تنها نوآوری در طراحی و فناوری را تسریع کرده، بلکه رفتار مصرف‌کنندگان و سبک زندگی را تغییر داده است. همچنین، رقابت مداوم بین بوئینگ و ایرباس در صنعت هوافضا، توسعه هواپیماهای پیشرفته‌تر، ایمن‌تر و کارآمدتر را ممکن ساخته است. این جنگ‌های کوچک اما تاثیرگذار، یادآور این حقیقت‌اند که رقابت سالم و هدفمند، یکی از اساسی‌ترین عوامل پیشرفت تمدن بشری است. نگاهی به این تاریخچه و مقایسه آن با جنگ باتری امروز، نشان می‌دهد که تلاش برای برتری فناوری، همواره نتایجی فراتر از اهداف اولیه خود داشته است. رقابت بر سر توسعه باتری‌ها، علاوه بر تسریع پیشرفت فناوری، می‌تواند تغییرات گسترده‌ای در نحوه مصرف انرژی و حفاظت از محیط زیست ایجاد کند. این جنگ، نه‌فقط در میدان تجارت و فناوری، بلکه در مسیر دستیابی به آینده‌ای پایدارتر جریان دارد. در نهایت، داستان این رقابت‌ها چیزی فراتر از چالش‌های اقتصادی است؛ داستانی است از اراده بشر برای غلبه بر محدودیت‌ها و ایجاد جهانی بهتر که همچنان ادامه دارد.
* نویسنده نشریه
منبع: donya-e-eqtesad.com