تقلیل عیار سنگآهنیها
تقلیل عیار سنگآهنیها
دنیای اقتصاد - عباس بیات : در شرکت‌های تولیدکننده سنگآهن بورسی، در سال‌های اخیر هزینه‌‌‌ها تحت‌تاثیر تعریف هزینه دلاری بهره معادن افزایش یافت. تا پیش از این دولت از بابت اجاره معادن از سنگآهنیها هزینه دریافت نمی‌‌‌کرد. اما در دوره‌‌‌های اخیر دو هزینه نرخ بهره مالکانه و بهره معادن برای این صنعت تعریف شد که موجب رشد دلاری هزینه بهای تمام‌شده صنعت سنگآهن شد. به‌رغم افزایش مقادیر تولید و فروش این صنعت در سال گذشته، طی سال‌جاری متغیرهای مالی صنعت سنگآهن با کاهش همراه شده است.
طی ۹ماهه امسال تناژ فروش صنعت سنگآهن کاهش ۸درصدی را تجربه کرده است. درآمد فروش این صنعت در سال‌جاری تنها ۹درصد رشد داشته است. این در حالی است که به‌طور میانگین طی دوره‌‌‌های اخیر ۵۴درصد به درآمد فروش صنعت سنگآهن افزوده شده است.
ارزیابی متغیرهای سودآوری این صنعت نیز از نزول سودآوری در سنگآهنیها حکایت دارد. طی سال ۱۴۰۲ و پاییز امسال حاشیه سود این صنعت به‌‌‌ترتیب ۴ و ۱۶درصد نسبت به متوسط تاریخی کاهش یافته است. تعریف هزینه معادن اشتباه نیست، بلکه دولت پیش از این با نگرفتن این هزینه سوبسید خوبی به سنگآهنیها داده است. اما بهتر بود در فرمول تعریف‌شده، عیار معادن نیز در نظر گرفته شود. بزرگ‌ترین عیب معادن سنگآهن ایران عیار پایین آنهاست. طی سال‌های اخیر به حدی به‌صورت بی‌‌‌وریه و بدون برنامه از معادن بهره‌‌‌برداری شده که عیار معادن کاهش یافته است. به دلیل عیار پایین معادن، سنگآهن خالص بهره‌‌‌برداری‌شده از معادن بسیار پایین است. با این حال طبق فرمول تعریف‌شده برحسب میزان تولیدات، هزینه مالکانه تعریف می‌شود و مقادیر فروش در نظر گرفته نمی‌شود. همین امر باعث می‌شود که در شرکت‌های سنگآهنی با عیار پایین هزینه بهره بسیار افزایش یابد.
تقلیل مقادیر تولید
بررسی تناژ تولیدات شرکت‌های سنگآهن بازار سرمایه نشان می‌دهد که در مقیاس سالانه، به‌طور متوسط هر سال ۵۷میلیون تن سنگآهن توسط چهار شرکت بورسی این صنعت تولید و هر سال ۱۱درصد به مقدار تولیدات سنگآهنیها افزوده شده است. در سال ۱۴۰۲ مجموع تولیدات ثبت‌شده توسط شرکت‌های بورسی سنگآهن بهمیزان ۸۶میلیون و ۵۰۰هزار تن بوده که در مقایسه با سال ماقبل رشد ۱۹درصدی را تجربه کرده است.
همچنین مقایسه مقدار تولید این صنعت با متوسط سالانه از رشد چشمگیر ۵۲درصدی تولیدات سنگآهنیها حکایت دارد. با وجود عملکرد درخشان این صنعت در رشد تناژ تولید، طی سال‌جاری عملکرد چندان مناسبی توسط شرکت‌های تولیدی این صنعت رقم نخورده است. در تابستان و پاییز امسال مجموع تولیدات ثبت‌شده چهار سنگآهنی بازار سرمایه در قیاس با فصل مشابه سال گذشته کاهش یک و ۶درصدی را نشان می‌دهد. در ۹ماه ابتدایی سال‌جاری ۶۷میلیون تن سنگآهن توسط بورسی‌‌‌ها تولید شده که در مقایسه با ۹ماه آغازین ۱۴۰۲ بهمیزان ۲درصد رشد داشته است. بیشترین میزان افزا یش مقادیر تولید طی ۹ماهه امسال مربوط به شرکت «کنور» است. مقدار تولیدات این شرکت در سال‌جاری با رشد ۱۴درصدی به یک‌میلیون و ۶۲۲هزار تن افزایش یافته است.
عملکرد درخشان «کنور»
سنگآهن استخراج‌شده از معادن به‌طور خام قابل فروش نیست و فرآیندهایی روی آن شکل می‌گیرد، سپس به فروش می‌‌‌رسد. بر همین اساس این فرآیند موجب می‌شود بهمیزان زیادی از تناژ تولیدی کاسته شود. بنابراین ارزیابی تناژ فروش شرکت‌های سنگآهن در کنار مقادیر تولید می‌‌‌تواند دید بهتری نسبت به متغیرهای مالی نشان دهد. در مقیاس سالانه به‌طور متوسط هر سال ۳۳میلیون تن سنگآهن توسط چهار شرکت بورسی این صنعت به فروش رسیده است. طی سال ۱۴۰۲ میزان فروش سنگآهن به ۴۷میلیون تن افزایش یافته که در مقایسه با سال ماقبل ۳۰درصد رشد را تجربه کرده است.
همان‌طور که مقادیر تولید سنگآهنیها در سال‌جاری با نزول همراه شده بود، تناژ فروش این صنعت نیز کاهشی بوده است. در فصل‌های تابستان و پاییز امسال مقدار فروش سنگآهنیها در مقایسه با فصل مشابه سال گذشته افت ۲۷ و ۹درصدی را به ثبت رسانده است. در بازه ۹ماهه امسال ۳۳میلیون تن سنگآهن به فروش رسیده که در قیاس با ۹ماه مشابه سال گذشته ۸درصد کاهش را تجربه کرده است. اصلی‌‌‌ترین عامل نزول مقادیر تولید و فروش شرکت‌های سنگآهن در سال‌جاری، به رشد هزینه‌‌‌های این صنعت بازمی‌گردد. تعریف هزینه نرخ بهره مالکانه و همچنین بهره معادن موجب شد تا برخلاف سال‌های گذشته که درآمد سنگآهنیها دلاری و هزینه‌‌‌های آنها ریالی بود، هزینه‌‌‌های آنها اخیرا دلاری شود. فرمول محاسبه نرخ بهره مالکانه با شمش فولاد خوزستان مرتبط است که این موضوع خود هزینه‌‌‌های سنگآهنیها را افزایش می‌دهد. البته این امر به آن معنا نیست که دو هزینه فوق‌‌‌الذکر را زیر سوال ببریم؛ چرا که دولت تاکنون سوبسید خیلی خوبی به سنگآهنیها بابت عدم‌دریافت هزینه اجاره معادن ارائه کرده است.
با این حال بهتر است که در فرمول محاسبه بهره معادن، عیار معادن نیز در نظر گرفته شود. در حال حاضر بزرگ‌ترین آسیب سنگآهنیها عیار پایین معادن آنهاست. هرچه عیار کمتر باشد، از سنگآهن استخراج‌شده مقدار کمتری سنگآهن قابل فروش ایجاد خواهد شد. شرکت «کنور» در ارزیابی مقداری فروش نیز بهترین عملکرد را از خود به نمایش گذاشت. طی سال‌جاری ۱۳درصد به تناژ فروش این شرکت افزوده شده و مقدار فروش شرکت مذکور به یک‌میلیون و ۱۷۵هزار تن افزایش یافته است.
طعم خوش نرخ آزاد
از آنجا که سنگآهنیها، تولیدات خود را در بورس‌کالا عرضه می‌کنند، مرجع نرخ‌‌‌گذاری این صنعت آزاد است و از طریق عرضه و تقاضا تعیین می‌شود. بخشی از درآمد این صنعت نیز از طریق صادرات کسب می‌شود که این موضوع نیز در شرکت‌های صادرات‌محور رشد سودآوری را به‌دنبال خواهد داشت. در ۹ماهه امسال به‌طور میانگین ۱۷درصد به نرخ فروش محصول اصلی سنگآهنیها در مقایسه با دوره مشابه سال قبل افزوده شده است. بیشترین میزان جهش نرخ فروش در سال‌جاری مربوط به شرکت «کگل» است. این شرکت گندله خود را طی ۹ماهه امسال با افزایش ۲۴درصدی نسبت به دوره مشابه سال قبل به فروش رسانده است. در مقیاس نقطه به نقطه، در نهمین ماه از سال‌جاری ۱۸درصد به نرخ فروش محصول اصلی سنگآهنیها افزوده شده است.
بیشترین میزان جهش نرخ در این مقیاس را نیز «کگل» تجربه کرده که در آذرماه گندله خود را با ۲۵درصد افزایش نرخ نسبت به آذر سال گذشته به فروش رسانده است. ارزیابی نرخ فروش آذرماه شرکت‌های سنگآهنی بازار سرمایه با متوسط سال‌جاری نشان می‌دهد، در نهمین ماه از سال‌جاری به‌طور میانگین ۸درصد به نرخ فروش محصول اصلی این صنعت در مقایسه با متوسط سال‌جاری افزوده شده است. با وجود آنکه «کگل» در مقیاس‌‌‌های دیگر رشد بالایی را در نرخ فروش خود تجربه کرد، در این مقیاس شرکت «کنور» با رشد ۲۰درصدی نرخ فروش کنسانتره خشک خود در قیاس با متوسط سالانه بیشترین میزان رشد نرخ را به ثبت رسانده است.
افت شتاب درآمدی
شتاب درآمدی شرکت‌های سنگآهن بازار سرمایه در سال‌های اخیر تحت‌تاثیر رشد هزینه‌‌‌ها کاهشی شده است. به‌رغم متوسط افزایش ۵۴درصدی فروش چهار شرکت سنگآهن در بازه سالانه، طی سا ل ۱۴۰۲ فروش سنگ‌‌‌آهنی‌‌‌های بازار سرمایه با رشد ۳۷درصدی به ۱۷۴هزار میلیارد تومان افزایش یافته است که به‌‌‌معنای کاهش ۱۶درصدی شتاب رشد درآمد صنعت سنگآهن در سال گذشته است. در سال ۱۴۰۱ نیز عملکرد سنگآهنیها به دلیل افزایش بی‌بدیل هزینه‌‌‌ها تنها ۶درصد بوده است که به معنای نزول ۴۸درصدی درآمد صنعت سنگآهن بازار سرمایه است.
در مقیاس فصلی طی تابستان و پاییز امسال به‌‌‌ترتیب رشد ۴ و ۱۹درصدی در رشد درآمدی نسبت به فصل مشابه سال گذشته رقم خورده است. در ۹ماهه امسال فروش سنگآهنیها به میزان ۱۳۶هزار میلیارد تومان به ثبت رسید که این میزان فروش در قیاس با ۹ماه آغازین ۱۴۰۲ تنها ۹درصد افزایش داشته است. بیشترین میزان جهش درآمد طی سال‌جاری مربوط به شرکت «کگهر» است. فروش این شرکت در ۹ماهه امسال با افزایش ۲۰درصدی به ۳۸هزار میلیارد تومان افزایش یافته است.
افت متغیرهای سودآوری
ارزیابی روند متغیرهای سودآوری شرکت‌های سنگآهن نشان می‌دهد تا سال ۱۴۰۰ روند حاشیه سود این صنعت افزایشی بوده است. از این سال روند شتاب افز ایش حاشیه سود سنگآهنیها متوقف و هرسال از سودآوری این صنعت کاسته شد.
عامل اصلی در کاهش حاشیه سود به بحث افزایش هزینه‌‌‌های صنعت سنگآهن بازمی‌گردد. در سال‌های اخیر حاشیه سود صنعت سنگآهن روند کاهشی را تجربه کرده است. در سال ۱۴۰۲ حاشیه سود این صنعت بهمیزان ۳۹درصد ثبت شده که در مقایسه با متوسط سالانه ۴درصد کاهش یافته است. در مقیاس فصلی میانگین حاشیه سود شرکت‌های سنگآهن بازار سرمایه بهمیزان ۴۸درصد بوده است. در بازه فصلی نیز طی پاییز امسال حاشیه سود سنگآهنیها ۳۱درصد ثبت شده که در مقایسه با متوسط فصلی ۱۶درصد کاهش را تجربه کرده است. از میان چهار شرکت سنگآهنی بازار سهام، «کنور» بیشترین میزان حاشیه سود را به ثبت رسانده است. در سال ۱۴۰۲ و پاییز امسال متوسط حاشیه سود سنگآهنیها به‌‌‌ترتیب ۵۴ و ۴۷درصد ثبت شده و با این اوصاف بیشترین میزان سودآوری را تجربه کرده است.
منبع: donya-e-eqtesad.com