رالی برقی
رالی برقی
صدیقه نژادقربان * «خودروهای الکتریکی» آینده صنعت خودرو جهان را متعلق به خود خواهد کرد و این توجه بیش‌ازحد به کاهش کربن و پایداری باعث شد خودروسازان برتر جهان به رقابت با یکدیگر برآیند و خودروهای برقی بیشتری را به خط تولید خود اضافه می‌کنند. همه در حال کار بر روی خودروهای الکتریکی هستند؛ از تولیدکنندگان معتبر فعلی گرفته تا نام‌های جدیدی مانند لوسید، کانو و رویان. همزمان با تشدید بحران اقلیمی و چشم‌انداز اقتصادی نامطمئن سرعت استفاده از برق به‌جای انرژی‌های تجدیدناپذیر افزایش یافته است. ه مانطور که وسایل نقلیه الکتریکی (EVs) همچنان به محبوبیت خود ادامه می‌دهند، نقش «اقتصاد دایره‌ای» در استفاده مجدد و بازیافت اجزای آنها اهمیت فزاینده‌ای پیدا می‌کند.
صنعت حمل‌ونقل دومین منبع بزرگ انتشار گازهای گلخانه‌ای (GHG) جهانی است و انتشار گازهای گلخانه‌ای این صنعت تمایل به افزایش دارد. بخش حمل‌ونقل مسئول ۲۴ درصد از انتشار جهانی کربن است که در نزدیک به ۲۵ درصد از مصرف سوخت فسیلی بین‌المللی نقش دارد. از این‌رو، تلاش‌های هماهنگ برای کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای این بخش مورد نیاز است. بسیاری از کشورهای جهان در تلاش برای کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای مبتنی بر حمل‌ونقل هستند. یک راه‌حل ممکن برای کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای ناشی از بخش حمل‌ونقل و وابستگی به نفت، ترویج وسایل نقلیه الکتریکی (EVs) است.
سیاست‌های متفاوتی مانند یارانه‌دادن به خودروهای برقی، بهبود زیرساخت شارژ خودروهای الکتریکی و مالیات بر سوخت فسیلی در بسیاری از کشورها برای ترویج خودروهای الکتریکی اتخاذ شده است. این سیاست‌گذاری‌ها در چند کشور موثر بوده است. به‌عنوان مثال، در نروژ، ۷۲ درصد از وسایل نقلیه مسافربری جدید ثبت‌نام‌شده در سال ۲۰۲۰، خودروهای الکتریکی با باتری یا خودروهای الکتریکی هیبریدی پلاگین بودند. فروش خودروهای برقی و سهم آنها از کل فروش خودرو در سراسر جهان در سال‌های اخیر به‌سرعت رشد کرده است. از سال ۲۰۲۰، فروش جهانی EV حدود ۶/ ۳ میلیون در سال افزایش یافته و سهم فروش EV بیش از چهار برابر است. پیش‌بینی‌های آژانس بین‌المللی انرژی پیش‌بینی می‌کند که رشد در دهه آینده به‌سرعت افزایش یابد. جهان روزبه‌روز بیشتر به سمت خودروهای الکتریکی حرکت می‌کند. بسیاری از خودروسازان متعهد شده‌اند که تمام‌برقی خواهند شد. دولت فدرال ایالات‌متحده و بیش از ۱۵ ایالت مشوق‌های خودروهای برقی مانند اعتبار مالیاتی و تخفیف ارائه می‌دهند. شاید مهم‌تر از همه، خودروهای برقی سهم فزاینده‌ای از کل خودروهای فروخته‌شده در هر سال را تشکیل می‌دهند.
بازار خودروهای برقی
گرمایش طولانی‌مدت سطح زمین به دلیل فعالیت‌های انسانی، عمدتاً سوزاندن سوخت‌های فسیلی است که باعث افزایش سطح گازهای گلخانه‌ای گرما در جو می‌شود. در دهه ۱۹۷۰ تغییرات اقلیمی و گرمایش زمین از یک موضوع زیست‌محیطی به یکی از دغدغه‌های سیاسی تبدیل شد. اولین کنفرانس جهانی آب‌وهوا در سال ۱۹۷۹ برگزار شد و در سال ۱۹۸۵ گروه مشاوره برای گازهای گلخانه‌ای (AGGG) تشکیل شد.
موافقت‌نامه پاریس، ۲۰۱۵، اغلب به این دلیل است که یک توافق‌نامه الزام‌آور قانونی است که همه کشورها را برای مبارزه با تغییرات آب‌وهوایی گرد هم می‌آورد. هدف از این توافق حفظ افزایش میانگین دمای جهانی به ۵/ ۱ درجه سانتی‌گراد است. اگر از ۵/ ۱ درجه سانتی‌گراد عبور کنیم، تاثیرات تغییرات آب‌وهوایی بسیار شدیدتر مانند خشکسالی، موج گرما و بارندگی بیشتر خواهد بود. برای محدودکردن این میزان به ۵/ ۱ درجه سانتی‌گراد، انتشار گازهای گلخانه‌ای باید حداکثر قبل از سال ۲۰۲۵ به اوج خود برسد و تا سال ۲۰۳۰ باید ۴۳ درصد کاهش یابد.
وضعیت اقدام اقلیمی ۲۰۲۳ نشان داد تلاش‌های جهانی برای محدودکردن گرمایش به ۵/ ۱ درجه سانتی‌گراد در ۴۲ شاخص ارزیابی‌شده با شکست مواجه شده‌اند و در نهایت از سرعت و مقیاس لازم برای رسیدگی جدی به تغییرات آب‌وهوایی عقب مانده‌اند. یکی از شاخص‌هایی که در آن این امر عقب نمانده بود، فروش خودروهای الکتریکی بود که از سال ۲۰۲۰ بیش از سه برابر شده است.
پذیرش EV بسیار مهم است و همچنان ادامه دارد، زیرا انتشار گازهای گلخانه‌ای به میزان قابل توجهی نسبت به خودروهای بنزینی یا دیزلی تولید می‌کند. درحال‌حاضر، تقریباً ۴/ ۱ میلیارد خودرو در جهان وجود دارد، اگر نرخ رشد به همان صورتی که در ۲۰ سال گذشته دیده‌ایم ادامه یابد، ممکن است انتظار داشته باشیم که در سال ۲۰۳۶ شاهد ۸/ ۲ میلیارد وسیله نقلیه بر روی کره زمین باشیم. یک راه آگاهی از محیط زیست این است که همه آنها «برقی» باشند.
ماشین الکتریکی یا وسیله نقلیه الکتریکی (EV) یک خودرو سواری است که با یک موتور کششی الکتریکی به حرکت درمی‌آید و از انرژی الکتریکی به‌عنوان منبع اصلی نیروی محرکه استفاده می‌کند. این اصطلاح معمولاً به یک وسیله نقلیه برقی پلاگین، معمولاً وسیله نقلیه الکتریکی با باتری (BEV) اشاره دارد که فقط از انرژی ذخیره‌شده در بسته‌های باتری داخلی استفاده می‌کند، اما به‌طور کلی ممکن است شامل خودرو الکتریکی هیبریدی پلاگین (PHEV) نیز باشد. وسیله نقلیه الکتریکی توسعه‌یافته (REEV) و وسیله نقلیه الکتریکی سلول سوختی (FCEV)، که می‌تواند نیروی الکتریکی را از سوخت‌های دیگر از طریق یک ژنراتور یا یک پیل سوختی تبدیل کند.
در مقایسه با خودروهای معمولی موتور احتراق داخلی (ICE)، خودروهای برقی کم‌صداتر، پاسخگوتر، دارای راندمان تبدیل انرژی برتر و بدون آلاینده‌های اگزوز، و همچنین ردپای کربن کلی کمتر از زمان تولید تا پایان عمر هستند. با توجه به راندمان برتر موتورهای الکتریکی، خودروهای الکتریکی نیز گرمای اتلاف کمتری تولید می‌کنند، بنابراین نیاز به سیستم‌های خنک‌کننده موتور که اغلب بزرگ، پیچیده و مستعد تعمیر و نگهداری در خودروهای ICE هستند، کاهش می‌یابد.
باتری خودرو برقی معمولاً باید برای شارژ مجدد به منبع برق اصلی وصل شود تا برد کروز را حداکثر کند. شارژ مجدد یک ماشین الکتریکی را می‌توان در انواع مختلف ایستگاه‌های شارژ انجام داد. این ایستگاه‌های شارژ را می‌توان در خانه‌های شخصی، پارکینگ‌ها و مکان‌های عمومی نصب کرد. همچنین تحقیق و توسعه و استقرار فناوری‌های دیگری مانند تعویض باتری و شارژ القایی وجود دارد. ازآنجاکه زیرساخت شارژ (به‌ویژه شارژرهای سریع) هنوز در مراحل ابتدایی است، نگرانی درباره برد و هزینه زمان از موانع روانی مکرر در هنگام تصمیم‌گیری مصرف‌کنندگان برای خرید خودروهای برقی هستند.
در سرتاسر جهان، ۱۴ میلیون خودرو برقی پلاگین در سال ۲۰۲۳ فروخته شد که ۱۸ درصد از فروش خودروهای جدید، در مقایسه با ۱۴ درصد در سال ۲۰۲۲ را تشکیل می‌دهد. بسیاری از کشورها مشوق‌های دولتی برای خودروهای برقی پلاگین، اعتبار مالیاتی، یارانه‌ها و سایر موارد غیرمجاز ایجاد کرده‌اند. مشوق‌های پولی درحالی‌که چندین کشور قوانینی را برای توقف تدریجی فروش خودروهای سوخت فسیلی، کاهش آلودگی هوا و محدودکردن تغییرات آب‌وهوا وضع کرده‌اند.
چین با فروش انباشته ۵/ ۵ میلیون دستگاه در سال ۲۰۲۰ دارای بزرگ‌ترین انبار خودروهای الکتریکی در جهان است، اگرچه این ارقام شامل وسایل نقلیه تجاری سنگین مانند اتوبوس، کامیون زباله و وسایل نقلیه بهداشتی نیز می‌شود و فقط وسایل نقلیه تولیدشده در چین را شامل می‌شود. در ایالات‌متحده و اتحادیه اروپا، از سال ۲۰۲۰، هزینه کل مالکیت خودروهای برقی اخیر به دلیل هزینه سوخت و نگهداری کمتر، ارزان‌تر از خودروهای مشابه ICE است،.
در سال ۲۰۲۳، تسلا مدل Y پرفروش‌ترین خودرو جهان شد. تسلا مدل۳ در اوایل سال ۲۰۲۰ به پرفروش‌ترین خودرو برقی جهان تبدیل شد و در ژوئن ۲۰۲۱ به اولین خودرو الکتریکی تبدیل شد که فروش جهانی یک‌میلیونی را پشت سر گذاشت. همراه با سایر فناوری‌های نوظهور خودرو مانند رانندگی خودکار، وسایل نقلیه متصل و تحرک مشترک، خودروهای الکتریکی یک چشم‌انداز حرکتی آینده به نام تحرک خودکار، متصل، الکتریکی و مشترک (ACES) را تشکیل می‌دهند.
اصطلاح «ماشین الکتریکی» معمولاً به‌طور خاص به وسایل نقلیه الکتریکی با باتری (BEV) یا خودروهای تمام‌الکتریکی اشاره دارد، نوعی خودرو الکتریکی (EV) که دارای بسته باتری قابل شارژ داخلی است که می‌تواند به برق وصل شود و از شبکه برق شارژ شود. برق ذخیره‌شده در خودرو تنها منبع انرژی است که نیروی محرکه چرخ‌ها را تامین می‌کند. این اصطلاح به‌طور کلی به خودروهایی با قابلیت بزرگراه اشاره دارد، اما خودروهای الکتریکی کم‌سرعت با محدودیت‌هایی از نظر وزن، قدرت و حداکثر سرعت نیز وجود دارند که مجاز به تردد در برخی جاده‌های عمومی هستند. دومی در ایالات‌متحده به‌عنوان خودروهای برقی محله (NEVs) و در اروپا چهارچرخه موتور الکتریکی طبقه‌بندی می‌شود.
تسلا تنها خودرویی نیست که در سال 2025 بر خودروهای برقی تسلط دارد. جنرال‌موتورز، فورد و هیوندای همگی پرفروش‌ترین‌ها در بازار خودروهای الکتریکی آمریکا هستند. خودروهای الکتریکی (EVs) که زمانی به عنوان یک جایگاه بی‌سود در نظر گرفته می‌شد، اکنون به تجارتی بزرگ تبدیل شده‌اند.
کشورهای اول در این زمینه
چین، اروپا و ایالات‌متحده همچنان پیشروترین بازارهای خودروهای الکتریکی هستند. نروژ همچنان در میزان استقرار وسایل نقلیه الکتریکی (EV) پیشتاز است و سهم فروش خودروهای الکتریکی در سال 2023 به 93 درصد رسیده است. پس از آن، چین در سال 2023 نزدیک به 60 درصد از کل ثبت‌نام خودروهای الکتریکی جدید در سطح جهان را به خود اختصاص داده است. سهم خودروهای برقی در کل فروش خودروهای داخلی در چین در سال 2023 به بیش از 35 درصد رسیده که از 29 درصد در سال 2022 افزایش یافته و بدین ترتیب به هدف ملی 2025 یعنی سهم فروش 20درصدی برای وسایل نقلیه به اصطلاح انرژی جدید (NEV) دست یافته است.
در دسامبر 2023، کانادا مقررات گازهای گلخانه‌ای خود را اصلاح کرد تا الزامات جدیدی را برای افزایش در دسترس‌بودن خودروهای سواری و کامیون‌های سبک با آلایندگی صفر، با هدف قراردادن حداقل 20 درصد فروش وسایل نقلیه بدون آلایندگی تا سال 2026، حداقل 60 درصد تا سال 2030 و 100 درصد فروش خودروهای بدون آلایندگی تا سال 2035 هدف قرار دهد.
ایالات‌متحده و اتحادیه اروپا اخیراً استانداردهای انتشار گازهای گلخانه‌ای را برای وسایل نقلیه سنگین پذیرفته‌اند که از پذیرش کامیون‌های برقی و اتوبوس در سال‌های آینده پشتیبانی می‌کند. فروش خودروهای الکتریکی در سال 2023 نسبت به سال 2022، حدود 5/ 3 میلیون نفر بیشتر بوده که نسبت به مدت مشابه سال قبل 35 درصد افزایش داشته است. این بیش از شش برابر بیشتر از سال 2018 است. در سال 2023، بیش از 250 هزار ثبت‌نام جدید در هفته وجود داشت که بیش از کل سالانه در سال 2013، یعنی ده سال قبل از آن بود. خودروهای برقی حدود 18 درصد از کل خودروهای فروخته‌شده در سال 2023 را به خود اختصاص دادند، درحالی‌که این رقم در سال 2022، حدود 14 درصد و تنها دو درصد در پنج سال قبل، در سال 2018، افزایش یافته است.
طبق گزارش موسسه منابع جهانی، از میان کشورهایی که بیشترین سهم فروش خودروهای برقی را دارند جایگاه چین در این فهرست قابل توجه است، زیرا این کشور بزرگ‌ترین بازار خودرو در جهان است، بنابراین با 22 درصد فروش برقی بسیار امیدوارکننده است.
در بریتانیا، تا پایان سال 2016، تنها 4/ 0 درصد از خودروهای ثبت‌نام‌شده جدید برقی بودند. تا پایان سال 2022، سهم بازار خودروهای برقی تازه ثبت‌نام‌شده به 9/ 22 درصد افزایش یافت. این تغییر اساسی نشان‌دهنده افزایش قابل توجه تقاضا برای خودروهای الکتریکی است و در عین حال نشان‌دهنده کاهش تقاضا برای خودروهای بنزینی و دیزلی معمولی است.
سیاست‌ها و مشوق‌های دولت
اکثر رهبران خودروهای برقی در کشورهای پردرآمد یا کشورهایی با قدرت بازار زیاد بوده‌اند. این نتیجه سیاست‌های دولت و مشوق‌های مالی است که به این معنی است که ورود به یک خودرو الکتریکی بسیار گران‌قیمت نبوده است.
برای ترغیب افراد بیشتر به خرید خودروهای برقی، دولت‌ها باید این سوئیچ را ساده و مقرون‌به‌صرفه کنند. یکی از مسائلی که ایالات‌متحده در حال حاضر دارد این است که خودروهای برقی به‌طور گسترده مقرون‌به‌صرفه به نظر نمی‌رسند، زیرا برنامه‌های دولتی در همه ایالت‌ها اجرا نشده است و ثبت‌نام خودروهای برقی ممکن است گران‌تر از همتایان بنزینی آنها باشد. با نگاهی به سه کشوری که بیشترین سهم خودروهای برقی را در سال 2023 فروخته‌اند، می‌توانیم درک کنیم که چگونه آنها توانستند استقبال از خودروهای برقی را افزایش دهند.
درحالی‌که آلمان و فرانسه در این فهرست نیستند، آنها همچنان مشوق‌هایی را برای مشتریانی که خودروهای الکتریکی خریداری می‌کنند، ارائه می‌دهند. این نشان‌دهنده یک روند مثبت است، اما به این معناست که بریتانیا از نظر سهم بازار در رده پایین کشورهای اروپایی قرار دارد.
«نروژ» چهره پیشرو در پذیرش خودروهای برقی در سطح جهان است، زیرا از اوایل دهه 1990 برنامه‌های تشویقی قابل توجه و جامعی برای خودروهای برقی ایجاد کرده است. نروژ معافیت‌های مالیاتی ارائه می‌کند که باعث می‌شود رانندگان خودروهای برقی صرفه‌جویی در هزینه خود را آسان‌تر کنند. هیچ مالیات خرید یا مالیات بر ارزش افزوده برای خودروهای برقی و همچنین هیچ مالیات بیمه ترافیک جاده‌ای وجود ندارد. آنها همچنین در خدمات عمومی و زیرساخت‌های برق الکتریکی سرمایه‌گذاری کردند و کمک‌های مالی زیادی به انجمن‌های مسکن ارائه شد. مثال دیگری از کاهش هزینه‌های روزانه رانندگان خودروهای برقی از طریق عوارض نیم‌بها و پارکینگ است. در سال 2023، نروژ پیشتاز صنعت خودروهای برقی اروپا با 83 درصد فروش در 9 ماه اول سال، برقی بود!
در «سوئد» افرادی که خودروهای برقی خریداری می‌کنند تقریباً 4556 پوند به‌عنوان هزینه دریافت خواهند کرد. همچنین مبلغی را که برای نصب شارژ EV پرداخت می‌کنند، با حداکثر هزینه برای هر شارژ تا 759 پوند کاهش داده می‌شود. علاوه بر این، بسیاری از مناطق و شهرهای سوئد پارکینگ رایگان برای خودروهای برقی ارائه می‌دهند که می‌تواند در هزینه روزانه صرفه‌جویی کند.
در اوایل سال جاری، «چین» بسته 57 میلیاردپوندی معافیت‌های مالیاتی را برای خودروهای برقی در طول چهار سال اعلام کرد. «خودروهای انرژی نو» خریداری‌شده در سال‌های 2024 و 2025 از مالیات خرید معاف خواهند بود. ازآنجاکه دولت در سال‌های اخیر به‌شدت خودروهای الکتریکی را تبلیغ می‌کرد، به این معنی بود که تولیدکنندگانی مانند BYD توانستند محبوبیت خود را افزایش دهند- BYD اکنون از فولکس‌واگن در چین پیشی گرفته است و از نظر فروش در سال 2023 به بزرگ‌ترین خودروساز کشور تبدیل شده است.
جالب اینجاست که در گرافیکی که بیشترین خودروهای برقی جهانی را به تصویر می‌کشد، بخش قابل توجهی تحت سلطه تسلا مدل 3 است. بااین‌حال، در یک چرخش قابل توجه، BYD چین از تسلا با فروش 526 هزاردستگاهی در مقایسه با فروش 484 هزاردستگاهی تسلا پیشی گرفت و پرفروش‌ترین خودرو برقی فقط‌باتری در جهان شد.
در سال 2024، اتحادیه اروپا به‌طور رسمی استانداردهای کربن سخت‌گیرانه‌تری را برای وسایل نقلیه سنگین وضع کرد که اهداف کاهش انتشار کربن را تا سال 2030 به 45 درصد نسبت به سال 2019، 65 درصد تا سال 2035 و 90 درصد تا سال 2040 افزایش می‌دهد.
همچنین، در مارس 2024، آژانس حفاظت از محیط زیست ایالات‌متحده (EPA) قوانین نهایی استانداردهای انتشار آلاینده‌های چندگانه را برای سال‌های مدل 2027 و خودروهای سبک و متوسط بعدی منتشر کرد که تخمین می‌زند می‌تواند فروش خودروهای الکتریکی را به حدود 70 درصد برساند. از کل فروش در سال 2032. در همان ماه، EPA ایالات‌متحده استانداردهای GHG را برای HDVهای مدل سال 2032-2028 در نظر گرفت که هدف آن کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای از کامیون‌ها و اتوبوس‌های سنگین به میزان 25 تا 60 درصد در سال 2032 نسبت به سال 2026 است.
خودروسازان به‌طور فزاینده‌ای اهداف داوطلبانه خودروهای الکتریکی را تعیین می‌کنند. در مجموع، بیش از 20 شرکت OEM که با هم بیش از 90 درصد از فروش خودرو در سال 2023 را تشکیل می‌دهند، نوعی هدف را برای استقرار خودروهای برقی آینده تعیین کرده‌اند. فروش جهانی خودروهای برقی پیش‌بینی‌شده در اطلاعیه‌های سازندگان بر اساس تحولات سال گذشته چندین درصد افزایش یافته است. اگر تمام اهداف تولیدکنندگان در برقی‌سازی خودرو با هم ترکیب شوند، 42 تا 58 درصد از فروش خودرو د ر سال 2030 می‌تواند الکتریکی باشد. این محدوده سهم فروش خودروها در STEPS (تقریباً 45 درصد) و سهم ضمنی جاه‌طلبی‌های دولت در APS (تقریباً 50 درصد) را دربر می‌گیرد.
تعداد ابتکارات و تعهدات چندجانبه با تمرکز بر حمل‌ونقل الکتریکی در دهه گذشته به‌سرعت افزایش یافته است. این نشان‌دهنده حمایت دولت‌ها در سراسر جهان برای تسریع انتقال به حمل‌ونقل بدون آلاینده و نشانه تشویق‌کننده‌ای است که همکاری بین‌المللی نقش مهمی در کربن‌زدایی دارد. برای افزایش تاثیر چنین طرح‌هایی، کشورهای عضو باید اطمینان پیدا کنند که چنین طرح‌هایی مکمل یکدیگر هستند و مشخص می‌کنند در زنجیره ارزش EV باید در کجا تمرکز کنند. ابتکارات عمده‌ای در چند سال گذشته برای توسعه حمل‌ونقل الکتریکی صورت گرفت.
هدف ائتلاف شتاب تا صفر (A2Z) که به‌طور رسمی در نوامبر 2022 راه‌اندازی شد، این است که تمامی فروش خودروها و ون‌های جدید در سطح جهان تا سال 2040 و حداکثر تا سال 2035 در بازارهای پیشرو به ZEV تبدیل شود. تا به امروز، این بیانیه را40 دولت ملی در شش قاره امضا کرده‌اند.
اعلامیه ناوگان دولتی بدون آلایندگی، که در سپتامبر 2022 امضا شد، با هدف دستیابی به 100 درصد خودروها و وانت‌های بدون آلایندگی در ناوگان دولتی، با آرزوی 100 درصد خرید کامیون‌ها و اتوبوس‌های بدون آلایندگی، حداکثر تا سال 2035 است.
ابتکار بازارهای نوظهور وسایل نقلیه بدون آلایندگی، که در نوامبر 2022 راه‌اندازی شد، با هدف تقویت همکاری بین بازیگران دولتی و خصوصی در EMDEs برای تسریع انتقال به حمل‌ونقل جاده‌ای بدون آلایندگی است.
یادداشت تفاهم جهانی (MoU) در مورد وسایل نقلیه متوسط و سنگین بدون آلایندگی در سال 2021 راه‌اندازی شد، با امضاکنندگان متعهد به همکاری برای دستیابی به 10 درصد فروش اتوبوس و کامیون ZEV تا سال 2040، با هدف موقت 30 درصد تا سال 2030. در سال 2023، شش کشور و منطقه دیگر تفاهم‌نامه امضا کردند که تعداد کل امضاکنندگان را به 33 نفر رساند که در مجموع تقریباً 25 درصد از بازار جهانی کامیون‌های متوسط و سنگین را تشکیل می‌دهند.
تاریخچه
رابرت اندرسون معمولاً با اختراع اولین خودرو الکتریکی بین سال‌های 1832 و 1839 شناخته می‌شود. در سال 1881، گوستاو ترووه یک خودرو الکتریکی ارائه کرد که با موتور بهبود‌یافته زیمنس در نمایشگاه بین‌المللی الکتریک پاریس هدایت می‌شد.
در سال 1884، توماس پارکر یک ماشین الکتریکی در ولورهمپتون، انگلستان با استفاده از باتری‌های قابل شارژ با ظرفیت بالا که به‌طور ویژه طراحی شده بود، ساخت، اگر چه تنها مستند، عکسی از سال 1895 است.
در سال 1888، آندریاس فلوکن آلمانی، Flocken Elektrowagen را طراحی کرد که برخی آن را اولین خودرو الکتریکی «واقعی» می‌دانند. در سال 1890 اندرو موریسون اولین خودرو الکتریکی را به ایالات‌متحده معرفی کرد.
در اواخر قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم، الکتریسیته یکی از روش‌های ارجح برای رانش خودرو بود که سطحی از راحتی و سهولت کار را فراهم می‌کرد که از طریق خودروهای بنزینی آن زمان به دست نمی‌آمد. ناوگان وسایل نقلیه الکتریکی در اوایل قرن بیستم با حدود 30 هزار وسیله نقلیه به اوج خود رسید.
در سال 1897، خودروهای الکتریکی برای اولین‌بار در بریتانیا و ایالات‌متحده به‌عنوان تاکسی مورد استفاده تجاری قرار گرفتند. در لندن، کابین‌های برقی والتر برسی اولین وسایل نقلیه خودکششی بودند که در زمانی که تاکسی‌ها با اسب کشیده می‌شدند، کرایه شدند. در نیویورک، ناوگانی متشکل از 12 تاکسی هانسوم و یک برام، بر اساس طراحی الکتروبات دو، بخشی از پروژه‌ای را تشکیل دادند که بخشی از آن را شرکت باتری‌های ذخیره‌سازی الکتریکی فیلادلفیا تامین می‌کرد. در طول قرن بیستم، تولیدکنندگان اصلی وسایل نقلیه الکتریکی در ایالات‌متحده شامل آنتونی‌الکتریک، بیکر، کلمبیا، اندرسون، ادیسون، رایکر، میلبرن، بیلی‌الکتریک و دیترویت الکتریک بودند. خودروهای برقی آنها ساکت‌تر از خودروهای بنزینی بودند و نیازی به تعویض دنده نداشتند.
تا زمانی که پیشرفت در خودروهای موتور احتراق داخلی (ICE) و تولید انبوه خودروهای ارزان‌تر بنزینی و دیزلی، به‌ویژه فورد مدل T، به کاهش خودروهای الکتریکی منجر شد، محبوبیت خود را حفظ کردند. زمان سوخت‌گیری سریع‌تر و هزینه‌های تولید ارزان‌تر خودروهای ICE باعث محبوبیت بیشتر آنها شد. با این حال، یک لحظه تعیین‌کننده با معرفی موتور استارت الکتریکی در سال 1912 فرارسید که جایگزین روش‌های دیگر، اغلب پرزحمت، راه‌اندازی ICE، مانند چرخش دستی شد. جنرال‌موتورز EV1، یکی از خودروهایی که به دلیل دستور هیات منابع هوایی کالیفرنیا (CARB) معرفی شد، با باتری‌های NiMH در سال 1999 بردی معادل 260 کیلومتر (160 مایل) داشت.
اما تسلا رودستر (2008) به الهام‌بخشیدن به نسل مدرن وسایل نقلیه الکتریکی کمک کرد. در اوایل دهه 1990، هیات منابع هوایی کالیفرنیا (CARB) با هدف نهایی حرکت به سمت وسایل نقلیه بدون آلایندگی مانند وسایل نقلیه الکتریکی، تلاشی را برای خودروهای کم‌مصرف‌تر و کم‌آلایندگی آغاز کرد. در پاسخ، خودروسازان مدل‌های الکتریکی را توسعه دادند. این خودروهای اولیه در نهایت به دلیل کمپین گسترده خودروسازان آمریکایی برای بی‌اعتبار کردن ایده خودروهای الکتریکی از بازار ایالات‌متحده خارج شدند.
خودروساز برقی کالیفرنیایی تسلا موتورز در سال 2004 توسعه تسلا رودستر را آغاز کرد که برای اولین‌بار در سال 2008 به مشتریان تحویل شد. رودستر اولین خودرو تمام‌الکتریکی قانونی بزرگراهی بود که از سلول‌های باتری لیتیوم یونی استفاده کرد و اولین خودرو تماماً تولیدی شد.
Better Place گروه فولکس‌واگن با پلت‌فرم برقی «MEB» خود، روی یک استراتژی گسترده برقی در اروپا، آمریکای شمالی و چین سرمایه‌گذاری کرده است. میتسوبیشی i-MiEV که در سال 2009 در ژاپن عرضه شد، اولین خودرو الکتریکی تولیدی سری قانونی بزرگراهی و همچنین اولین خودرو تمام الکتریکی بود که بیش از 10 هزار دستگاه فروخت. چند ماه بعد، نیسان لیف، که در سال 2010 عرضه شد، از i MiEV پیشی گرفت و به‌عنوان پرفروش‌ترین خودرو تمام‌الکتریکی در آن زمان، پیشی گرفت.
از سال 2008، یک رنسانس در تولید خودروهای الکتریکی به دلیل پیشرفت در باتری‌ها و تمایل به کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای و بهبود کیفیت هوای شهری اتفاق افتاد. در طول دهه 2010، صنعت خودروهای الکتریکی در چین با حمایت دولت به‌سرعت گسترش یافت. چندین خودروساز قیمت خودروهای برقی خود را در انتظار تعدیل یارانه‌ها افزایش دادند، از جمله تسلا، فولکس‌واگن و گروه GAC مستقر در گوانگژو که فیات، هوندا، ایسوزو، میتسوبیشی و تویوتا را شرکای خارجی می‌دانند.
در جولای 2019، مجله موتور ترند مستقر در ایالات‌متحده به تسلا مدل S کاملاً الکتریکی عنوان «ماشین نهایی سال» را اعطا کرد. در مارس 2020، تسلا مدل 3 با عبور از نیسان لیف، با بیش از 500 هزار دستگاه، پرفروش‌ترین خودرو برقی جهان شد. در ژوئن 2021 به نقطه عطف فروش جهانی یک میلیون نفر رسید.
خودروسازهای برتر
تسلا تنها خودرویی نیست که در سال 2025 بر خودروهای برقی تسلط دارد. جنرال‌موتورز، فورد و هیوندای همگی پرفروش‌ترین‌ها در بازار خودروهای الکتریکی آمریکا هستند. خودروهای الکتریکی (EVs) که زمانی به‌عنوان یک جایگاه بی‌سود در نظر گرفته می‌شد، اکنون به تجارتی بزرگ تبدیل شده‌اند. طبق گزارش آژانس بین‌المللی انرژی، فروش در سال 2023 به بیش از 14 میلیون رسید و 18 درصد از خودروهای فروخته‌شده الکتریکی بودند. بزرگ‌ترین شرکت‌های خودروهای برقی به افزایش تولید خود ادامه داده‌اند تا با تقاضا مطابقت داشته باشند.
چین در حال حاضر دارای سه تا از 10 تولیدکننده برتر خودروهای برقی در جهان است، اما بسیاری از خودروهای آنها را در ایالات‌متحده یا اتحادیه اروپا نخواهید دید. هر دو اخیراً تعرفه‌های سنگینی بر خودروهای الکتریکی ساخت شرکت‌های چینی وضع کرده‌اند.
شرکت چینی BYD، که مخفف عبارت «رویاهای خود را بسازید» است، رهبر جهانی در تولید خودروهای برقی است. این خودروهای الکتریکی شخصی و تجاری و همچنین سیستم‌های منوریل و قطعات تلفن همراه را تولید می‌کند.
BYD در سال 2022، زمانی که (و دیگر خودروسازان چینی) تولید خودروهای برقی را افزایش داد، جایگاه اول را در این فهرست از آن خود کرد. درحالی‌که هیچ کارخانه‌ای در ایالات‌متحده ندارد، BYD برنامه‌هایی برای توسعه جهانی دارد. این شرکت برنامه‌های خود را برای اولین کارخانه تولید اروپایی خود در مجارستان در پایان سال 2023 اعلام کرد.
محبوب‌ترین خط خودروهای BYD سری Dynasty آن است که نام آن از سلسله‌های امپراتوری چین گرفته شده است. مدل‌های این خودرو عبارت‌اند از BYD Qin که در یک نقطه پرفروش‌ترین خودرو الکتریکی در جهان بود.
پس از آن، تولیدکننده خودرو و شرکت انرژی پاک تسلا در کمتر از دو دهه به یکی از بزرگ‌ترین شرکت‌های جهان تبدیل شد. در سال 2021، ششمین شرکتی بود که ارزش بازار یک تریلیون‌دلاری را شکست.
خودروهای تسلا بسیار محبوب هستند و چندین رکورد فروش را به ثبت رسانده‌اند. مدل 3 اولین خودرو برقی بود که فروش جهانی را از مرز یک میلیون عبور داد. در سه‌ماه اول سال 2023، مدل Y تبدیل به پرفروش‌ترین خودرو در سراسر جهان شد و اولین خودرو الکتریکی بود که این عنوان را به خود اختصاص داد.
درحالی‌که مارتین ابرهارد و مارک تارپنینگ تسلا را در سال 2003 به‌عنوان تسلا موتورز ادغام کردند، این شرکت ارتباط نزدیک‌تری با مدیرعامل ایلان ماسک دارد. ماسک اولین‌بار در سال 2004 در این شرکت سرمایه‌گذاری کرد و به بزرگ‌ترین سهامدار و رئیس هیات‌مدیره تبدیل شد. او از سال 2008 به‌عنوان مدیرعامل فعالیت می‌کند.
غول خودروسازی آلمانی فولکس‌واگن پیشینه‌ای طولانی‌تر در زمینه خودروهای الکتریکی دارد که بسیاری از مردم تصور می‌کنند. این شرکت توسعه خودروهای الکتریکی را در سال 1970 از طریق مرکز تحقیقات آینده خود به رهبری دکتر آدولف کالبرلا آغاز کرد. اولین فولکس‌واگن تمام الکتریکی الکترو ترنسپورتر با برد 5/ 43 مایل و مدت زمان شارژ 10 ساعت نام داشت. درحالی‌که فولکس‌واگن چندین دهه با خودروهای برقی آزمایش کرد، در سال 2017 اعلام کرد که آنها را به تمرکز بازار مصرف‌کننده تبدیل کرده است. شناسه این سری خط تولید خودروهای برقی فعلی آن شامل ID.3 هاچ بک، ID.4 کراس‌اوور SUV و سدان ID.7 می‌شود.
جنرال‌موتورز (NYSE:GM) در دهه 1990، هنگامی که این شرکت EV1 را تولید کرد، وارد دنیای خودروهای برقی شد. این اولین EV مدرن از یک سازنده بزرگ بود و فقط از طریق قراردادهای اجاره در دسترس بود. اگرچه جنرال‌موتورز در میان رانندگان محبوب بود، اما جنرال‌موتورز انتظار نداشت که خودروهای برقی سودآور باشند، بنابراین این برنامه را متوقف کرد و اکثر خودروهای الکتریکی را از بین برد. چند دهه چه تفاوتی ایجاد می‌کند، زیرا جنرال‌موتورز اکنون یکی از پنج شرکت بزرگ برق الکتریکی در جهان است. همچنین اعلام کرده است که قصد دارد تا سال 2035 به‌طور انحصاری خودروهای برقی را عرضه کند و به تولید خودروهای گازسوز و دیزلی خود پایان دهد.
جنرال‌موتورز خودروهای برقی را در تمامی برندهای اصلی خودرو خود (شورولت، بیوک، جی‌ام‌سی و کادیلاک) راه‌اندازی کرده است. محبوب‌ترین آن تاکنون شورولت بولت بوده، اما برای انتقال به مدل‌های جدید EV در حال حذف‌شدن است.
جوان‌ترین خودروساز این فهرست، استلانتیس از ادغام Fiat Chrysler Automobiles و PSA Group به وجود آمد. از برندهای خودروسازی این شرکت می‌توان به کرایسلر، دوج، فیات و جیپ اشاره کرد.
درحالی‌که استلانتیس نسبت به سایر خودروسازان در اولویت دادن به برقی کردن کندتر بود، اما به‌سرعت در حال جبران است. این شرکت هدف‌گذاری کرده است تا 100 درصد از فروش خود در اروپا و 50 درصد از فروش خود در ایالات‌متحده تا پایان دهه BEV باشد، و قصد دارد تا سال 2030، فروش جهانی سالانه BEV را به پنج میلیون نفر برساند.
خط رو‌به رشد EV این شرکت خودروسازی به رشد چشمگیر سال‌به‌سال کمک کرده است. فروش جهانی BEV آن در سال 2023، 21 درصد افزایش یافت و از نظر فروش PHEV رتبه اول را در ایالات‌متحده داشت. خودروهای الکتریکی آن نیز در اروپا بسیار محبوب هستند. فیات e500 یکی از پرفروش‌ترین خودروهای برقی ایتالیاست و پژو e-208 پرفروش‌ترین خودرو برقی فرانسه در سه‌ماه اول سال 2024 بوده است.
یکی از بزرگ‌ترین خودروسازان چینی، جیلی (OTC:GELYF)، فروش خودروهای برقی خود را در سه‌ماه اول سال 2024، 21 درصد نسبت به مدت مشابه سال قبل افزایش داد. جیلی برندهای خودرو زیادی را در سرتاسر جهان کنترل می‌کند، و احتمالاً ولوو شناخته‌شده‌ترین در ایالات‌متحده این کار را انجام می‌دهد. مالکیت ولوو جیلی را در موقعیتی سودمند قرار می‌دهد. ازآنجاکه ولوو عملیات تولیدی در ایالات‌متحده دارد، می‌تواند خودروهای الکتریکی ساخت چین، از جمله EX30 را بفروشد، درحالی‌که از تعرفه‌های سنگینی که معمولاً برای صادرات خودروهای برقی چین اعمال می‌شود، اجتناب می‌کند.
جیلی دارای چندین برند فقط برای خودروهای برقی است، از جمله برند لوکس خودروهای برقی Zeekr و سوئدی Polestar. Geely Auto خودروهای برقی سطح پایه را از طریق خط تولید Geometry و خودروهای هیبریدی و برقی سطح بالا را از طریق برند جیلی گلکسی خود ارائه می‌دهد.
تولیدکننده خودروهای لوکس بی‌ام‌دبلیو در سال 1969 تحقیق در مورد خودروهای برقی را آغاز کرد. اولین خودرو الکتریکی آن BMW 1602 Electric بود که می‌توانست به‌سرعت 100 کیلومتر در ساعت برسد و حداکثر برد آن در حدود 60 کیلومتر بود. دو تا از این خودروها در بازی‌های المپیک 1972 مونیخ به‌عنوان خودروهای پشتیبانی و دوربین استفاده شدند.
برند بی‌ام‌دبلیو چندین خودرو برقی از جمله i4 اجرایی کامپکت، سدان i7 و کراس‌اوور SUV iX را در خط تولید خود دارد. در میان دیگر برندهای خود، مینی قبلاً خودروهای برقی را روانه بازار کرده است و رولزرویس در حال حاضر روی اولین خودرو الکتریکی خود به نام رولزرویس اسپکتر کار می‌کند.
گروه بی‌ام‌دبلیو پیش‌بینی می‌کند که سهم آن از خودروهای برقی در کل تحویل خودروها تا اوایل سال 2025 می‌تواند از 30 درصد فراتر رود. همچنین هدف خود را برای تحویل 10 میلیون خودرو برقی به مشتریان تا سال 2030 در نظر گرفته است.
هیوندای موتورز سومین خودروساز بزرگ جهان از نظر فروش در سال 2022 بود و در رتبه هشتم خودروهای الکتریکی تولید شد. دو برند برتر آن شرکت هیوندای‌موتور و کیا هستند. همچنین دارای یک بخش لوکس به نام جنسیس‌موتورز و یک زیربرند EV به نام Ioniq است که در سال 2020 راه‌اندازی شد.
هدف این شرکت این است که تا سال 2030 به یکی از سه تولیدکننده برتر خودروهای برقی تبدیل شود. در مارس 2024، سرمایه‌گذاری 68 تریلیون وونی کره جنوبی (حدود 5/ 50 میلیارد دلار) اعلام شد که بخشی از آن صرف ساخت سه خودرو برقی جدید می‌شود.
گروه خودروسازی گوانگژو که با نام GAC نیز شناخته می‌شود، سومین تولیدکننده بزرگ خودروهای برقی در چین است. بازوی EV آن، GAC Aion، رشد فروش قابل توجهی داشته و از 271156 دستگاه در سال 2022 به 480 هزار دستگاه در سال 2023 رسیده است. مانند اکثر خودروسازان چینی، GAC هنوز نتوانسته وارد بازار ایالات‌متحده شود. این خودروهای برقی را در ایالات‌متحده تولید نمی‌کند یا نمی‌فروشد. با این حال، به آمریکای شمالی گسترش یافته است، زیرا خودروهای الکتریکی از برند Aion آن اکنون در مکزیک در دسترس هستند.
گروه مرسدس‌بنز (OTC:MBGY.Y) مدت‌هاست که یکی از بزرگ‌ترین خودروسازان لوکس بوده است، و اکنون قصد دارد مطلوب‌ترین برند خودروهای الکتریکی لوکس باشد. این شرکت متعهد شده است تا سال 2030 تمام‌برقی شود. با این حال، تصریح کرده است که در جایی که شرایط بازار اجازه دهد این کار را انجام خواهد داد، به این معنی که احتمالاً می‌تواند به فروش خودروهای گازسوز در کشورهایی با تقاضای محدود خودروهای برقی ادامه دهد.
اگرچه فروش خودروهای برقی آن افزایش یافته است، اما هنوز از اهداف خودروسازان آلمانی فاصله زیادی دارند. بنابراین در اوایل سال 2024، انتظارات را کاهش داد و اظهار داشت احتمالاً تا دهه 2030 به فروش خودروهای گازسوز ادامه خواهد داد.
مرسدس‌بنز تنها شرکت خودروسازی نیست که اخیراً با کاهش فروش خودروهای برقی روبه‌رو شده است. نکته مثبت این است که در حال توسعه یک شبکه جهانی شارژ با توان بالا در سراسر بازارهای کلیدی است، با برنامه‌ریزی برای داشتن بیش از دو هزار دستگاه شارژ تا پایان دهه.
* نویسنده نشریه
منبع: donya-e-eqtesad.com